Overspannen of surmenage is een term die vaak gebruikt wordt om te verwijzen naar een overmatige mentale belasting of stress. Het kan zich uiten in emotionele, fysieke en gedragsmatige symptomen, en kan leiden tot een afname van de kwaliteit van leven en prestaties.
Wat zijn symptomen van overspannenheid?
De symptomen van overspannen zijn kunnen variëren van persoon tot persoon, maar kunnen onder andere bestaan uit:
- Emotionele symptomen zoals angst, depressie, prikkelbaarheid, vermoeidheid, slecht slapen, verlies van interesse in activiteiten
- Fysieke symptomen zoals hoofdpijn, rugpijn, spierpijn, vermoeidheid, hartkloppingen, maagproblemen
- Gedragsmatige symptomen zoals concentratieproblemen, geheugenproblemen, problemen met beslissingen nemen, slechtere prestaties op werk of school
- Cognitieve symptomen zoals gebrek aan concentratie, geheugenproblemen, verminderde productiviteit
Je kan overspannen raken door een combinatie van factoren, zoals een te hoge werkdruk, een gebrek aan controle over de werkomgeving, onvoldoende steun van collega’s of leidinggevenden, en persoonlijke problemen zoals relatieproblemen of financiële problemen.
Sommige mensen kunnen ook een gevoel van hopeloosheid, een gebrek aan energie, een gevoel van uitputting of een gevoel van afstand nemen van anderen ervaren.
Het is belangrijk te weten dat deze symptomen vaak geleidelijk aan ontstaan en dat ze zich kunnen ontwikkelen over een langere tijdsperiode. Het is daarom nuttig om aandacht te besteden aan een gevoel van overbelasting, ook als het nog niet leidt tot duidelijk herkenbare symptomen.
Wat is het verschil tussen overspannen zijn en een burn-out?
Overspannen en burn-out zijn beide termen die gebruikt worden om te verwijzen naar een overmatige mentale belasting of stress, maar er zijn enkele belangrijke verschillen tussen de twee.
Overspannen wordt vaak beschouwd als een voorstadium van burn-out. Het duidt op een toestand van overbelasting, waarbij een persoon zich emotioneel, fysiek en gedragsmatig uitgeput voelt, maar nog steeds in staat is te functioneren en taken uit te voeren. Surmenage kan leiden tot burn-out als het niet wordt aangepakt.
Burn-out, aan de andere kant, wordt beschouwd als een meer ernstige vorm van mentale belasting of stress. Het duidt op een toestand van uitputting, waarbij een persoon zich emotioneel, fysiek en gedragsmatig uitgeput voelt en waarbij de prestaties en functioneren sterk afnemen. Burn-out kan leiden tot een afname van de kwaliteit van leven en kan een aantal gevolgen hebben zoals ziekteverzuim, werkloosheid en zelfs een depressie.
Burn-out kan ontstaan als gevolg van surmenage, dus het is belangrijk om de symptomen tijdig te erkennen actie te ondernemen voordat het escaleert naar een burn-out.
Wat gebeurt er in je lichaam als je overspannen bent?
Wanneer je overspannen bent, kan er een verhoogde activatie plaatsvinden van het stresssysteem in het lichaam. Dit gebeurt onder andere door een toename van het stresshormoon cortisol. Dit kan leiden tot veranderingen in de hersenen, zoals een verminderde werking van de prefrontale cortex. Deze is verantwoordelijk voor cognitieve functies zoals aandacht, planning en het nemen van beslissingen.
De verhoogde activatie van het stresssysteem kan ook leiden tot verstoringen in de regulatie van emoties. Wat op zijn beurt weer symptomen zoals angst, depressie, prikkelbaarheid en verlies van interesse in activiteiten in de hand kan werken.
Surmenage kan ook leiden tot veranderingen in de structuur en werking van de hippocampus, een gebied in de hersenen dat verantwoordelijk is voor geheugen en leerprocessen. Dit kan leiden tot concentratieproblemen, geheugenproblemen, en problemen met beslissingen nemen.
In het algemeen, kan surmenage leiden tot veranderingen in de hersenen die kunnen zorgen voor een afname van cognitieve en emotionele functioneren.
Wat is de oplossingsgerichte kijk op overspannen zijn?
De oplossingsgerichte kijk op overspannenheid richt zich op het identificeren van de specifieke problemen en uitdagingen die bijdragen aan de overbelasting, en het ontwikkelen van concrete en haalbare oplossingen om deze aan te pakken. Het gaat erom de verantwoordelijkheid te nemen voor veranderingen in gedrag en perspectieven, en het versterken van de eigen vaardigheden en hulpbronnen om de situatie te verbeteren.
Een oplossingsgerichte benadering kan onder andere bestaan uit de volgende stappen:
- Het identificeren van specifieke problemen en uitdagingen: Hierbij wordt gekeken naar de specifieke factoren die bijdragen aan de overbelasting, zoals een te hoge werkdruk, een gebrek aan controle over de werkomgeving, onvoldoende steun van collega’s of leidinggevenden, of persoonlijke problemen zoals relatieproblemen of financiële problemen.
- Het ontwikkelen van concrete en haalbare oplossingen: Hierbij wordt gekeken naar manieren om de specifieke problemen en uitdagingen aan te pakken, zoals het aanvragen van extra hulp of ondersteuning, het herstructureren van taken, of het aanpassen van de werkomgeving.
- Het versterken van de eigen vaardigheden en hulpbronnen: Hierbij wordt gekeken naar manieren om de eigen vaardigheden en hulpbronnen te versterken, zoals het leren van stressmanagementtechnieken, het ontwikkelen van een gezonde levensstijl.
Het doel van een oplossingsgerichte benadering is om de verantwoordelijkheid voor verandering te nemen en de eigen vaardigheden en hulpbronnen te versterken om de situatie te verbeteren, in plaats van alleen te wachten op verandering van buitenaf of te hopen op symptoombestrijding.
Wat kan je doen als je overspannen bent?
Er zijn verschillende dingen die je kunt doen afhankelijk van de specifieke symptomen en oorzaken. Hier zijn enkele algemene aanbevelingen:
- Identificeer de oorzaken: Probeer te begrijpen wat de specifieke factoren zijn die bijdragen aan je overbelasting. Dit kan helpen bij het identificeren van haalbare oplossingen.
- Maak aanpassingen in je werkomgeving: Probeer te regelen dat je meer controle krijgt over je werkomgeving of taken, of vraag om extra hulp of ondersteuning.
- Leer hoe je stress kunt beheersen: Oefen stressmanagementtechnieken zoals ademhalingsoefeningen, meditatie, of yoga.
- Maak tijd voor ontspanning: Zorg dat je voldoende tijd hebt voor ontspanning en plezier, zoals sporten, hobby’s, of sociale activiteiten.
- Slaap genoeg: Zorg dat je voldoende slaapt. Probeer een vast slaapschema aan te houden en zorg voor een rustige slaapomgeving.
- Eet gezond: Probeer een gezonde en evenwichtige voeding te eten en vermijd te veel cafeïne, alcohol of suiker.
- Overweeg professionele hulp: Als de symptomen aanhouden of als je je zorgen maakt dat je niet in staat bent om de situatie aan te pakken, overweeg dan professionele hulp te zoeken.
Het is belangrijk om te weten dat herstel tijd kan kosten en dat het een proces kan zijn van vallen en opstaan. Het is nodig om jezelf de tijd te geven om te herstellen en om jezelf niet te hard te veroordelen als het herstel traag gaat.
Hoe kan loopbaanbegeleiding helpen?
Loopbaanbegeleiding kan helpen om te leren hoe om te gaan met overspanningssymptomen en te werken aan een gezonde werk-privébalans. Dit kan onder meer bestaan uit het opstellen van een persoonlijk actieplan, het geven van tips over hoe te ontspannen en hoe prioriteiten te stellen. Daarnaast is het mogelijk ondersteuning te bieden bij het zoeken naar een andere baan of het aanpassen van de huidige baan.
Wil je graag samen op weg?
Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.
Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.
Plan een afspraak
Vragen?
Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.
