Achter het masker: de vrijheid van authenticiteit (2024)

Met carnaval vieren we traditioneel het dragen van maskers en kostuums, een tijd waarin we ons kunnen verbergen achter de vrolijke vermommingen en even kunnen ontsnappen aan de realiteit. Maar buiten deze festiviteiten om, hoe vaak dragen we niet een masker om ons ware zelf te verbergen voor de wereld? En belangrijker nog, wat kost het ons persoonlijk, sociaal en emotioneel om deze maskers op te houden?

In dit artikel verkennen we de vrijheid van authenticiteit; een pad dat ons uitnodigt om de maskers die we dragen af te zetten en ons ware zelf te omarmen. We duiken in de redenen waarom we deze maskers opzetten, de impact ervan op onze geestelijke gezondheid, en bieden praktische stappen om naar een meer authentiek en bevrijdend leven te bewegen. Laat ons deze reis beginnen naar zelfontdekking, waar de moed om kwetsbaar te zijn de sleutel is tot ware vrijheid en verbinding met anderen.

De zoektocht naar authenticiteit: waarom dragen we figuurlijke maskers?

In onze dagelijkse interacties en sociale betrekkingen is het verlangen naar authenticiteit een diepgewortelde behoefte. Echter, de realiteit van sociale druk en verwachtingen leidt vaak tot het aannemen van rollen en het dragen van maskers die ons ware zelf verhullen. Maar wat drijft ons tot deze vermommingen, en hoe beïnvloeden ze ons streven naar authenticiteit?

Angst voor afwijzing en de behoefte aan acceptatie

De angst om afgewezen te worden is een krachtige motivator achter het dragen van figuurlijke maskers. Van jongs af aan leren we ons gedrag en zelfexpressie aan te passen om goedkeuring en acceptatie van anderen te verkrijgen. Dit kan leiden tot het ontwikkelen van een ‘sociaal acceptabel’ zelf dat vaak afwijkt van wie we werkelijk zijn. De prijs van deze aanpassing is echter hoog, omdat het ons verwijdert van onze eigen kern, waardoor we ons vervreemd voelen van wie we werkelijk zijn.

Bescherming van onze ware zelf

Veel van de maskers die we dragen, dienen als een schild om ons meest kwetsbare zelf te beschermen tegen mogelijke pijn en teleurstelling. Het tonen van onze ware gevoelens, dromen, en angsten maakt ons kwetsbaar voor oordeel en kritiek. In een poging onszelf te beschermen, kiezen we er vaak voor om ons ware zelf te verbergen, waardoor de verbinding met onze authentieke aard verloren gaat.

Sociale en culturele verwachtingen

De samenleving en cultuur waarin we leven, spelen een significante rol in het vormen van de maskers die we dragen. Sociale normen en culturele verwachtingen dicteren vaak hoe we ons zouden moeten gedragen, voelen, en zelfs denken. Deze ongeschreven regels kunnen ons ertoe aanzetten ons aan te passen en rollen te spelen die ons afleiden van onze zoektocht naar authenticiteit. We worden aangemoedigd om te streven naar idealen die niet altijd resoneren met ons ware zelf, waardoor we gevangen raken in een cyclus van onthechting.

Het inzicht in de motieven voor het dragen van figuurlijke maskers is essentieel op de reis naar zelfkennis en het omarmen van ons ware zelf. Deze maskers afzetten vraagt om dapperheid en een diep zelfinzicht, maar opent de deur naar een leven dat meer in lijn ligt met onze eigen authenticiteit en innerlijke vrijheid.

De psychologie achter het dragen van maskers

Mensen zijn van nature sociale wezens, en ons gedrag, inclusief de manier waarop we onszelf presenteren in verschillende sociale contexten, wordt sterk beïnvloed door psychologische drijfveren en behoeften. Het dragen van figuurlijke maskers is een psychologisch mechanisme dat ingezet wordt om te navigeren door de complexe sociale werelden waarin we leven.

Psychologische redenen voor het dragen van maskers

De kern van het dragen van maskers ligt in het verlangen naar acceptatie en de angst voor afwijzing. Psychologisch gezien streven mensen ernaar om gezien te worden in een positief licht, wat kan leiden tot het aanpassen van onze ware zelf om te passen binnen de verwachtingen van anderen. Dit aanpassingsproces is geworteld in de fundamentele menselijke behoefte aan verbinding en erkenning.

Een ander psychologisch aspect is het concept van zelfbehoud. In situaties waarin we ons bedreigd voelen, of dat nu emotioneel of psychologisch is, kunnen maskers dienen als een beschermende barrière. Ze stellen ons in staat om delen van onszelf die we als kwetsbaar of ongewenst beschouwen, te verbergen voor de buitenwereld.

De rol van maskers in zelfpresentatie en sociale interactie

Zelfpresentatie is het proces waarbij individuen bewust kiezen hoe ze zichzelf aan anderen willen tonen, vaak met het doel een specifieke indruk te wekken of een bepaald doel te bereiken. Figuurlijke maskers spelen hierin een cruciale rol; ze zijn de middelen waarmee we de aspecten van onze persoonlijkheid accentueren, minimaliseren of zelfs verbergen, afhankelijk van het sociale scenario.

In sociale interacties functioneren deze maskers als een soort sociaal smeermiddel, waarmee de dynamiek van menselijke verbindingen wordt vergemakkelijkt. Ze stellen ons in staat om ons aan te passen aan verschillende sociale settings en relaties, variërend van professionele omgevingen tot persoonlijke relaties. Echter, hoewel deze aanpassingen kortstondig voordelig kunnen zijn, kunnen ze op de lange termijn leiden tot gevoelens van vervreemding van ons ware zelf en zelfs tot interpersoonlijke problemen.

Het begrijpen van de psychologische grondslagen achter het dragen van maskers biedt inzicht in de complexiteit van menselijke interacties en de uitdagingen van het nastreven van authenticiteit in een wereld vol sociale verwachtingen. Door deze inzichten kunnen we beter navigeren door de delicate balans tussen zelfpresentatie en het behoud van onze eigenheid, met als uiteindelijk doel een authentieker en bevredigender sociaal leven.

De impact van figuurlijke maskers op onze geestelijke gezondheid

Het dragen van figuurlijke maskers kan een aanzienlijke impact hebben op onze geestelijke gezondheid. Hoewel ze in eerste instantie kunnen dienen als een mechanisme om ons te beschermen of ons aan te passen aan sociale verwachtingen, kunnen de effecten op lange termijn contraproductief en schadelijk zijn. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste gevolgen van het langdurig dragen van deze maskers.

Stress door afwijken van je ware kern: Het voortdurend projecteren van een persona die niet overeenkomt met ons ware zelf, eist zijn tol. Deze dissonantie kan leiden tot chronische stress, omdat we constant op onze hoede zijn om ons ‘masker’ op zijn plaats te houden. Het vergt veel energie en mentale inspanning om een imago te handhaven dat niet natuurlijk voor ons is, wat kan resulteren in uitputting en burn-out.
Angst en angststoornissen: Angst voor ontmaskering kan een constante zorg zijn voor iemand die regelmatig figuurlijke maskers draagt. De vrees dat anderen zullen ontdekken wie we ‘echt’ zijn, kan leiden tot aanhoudende angst en zelfs tot angststoornissen. Deze voortdurende angst ondermijnt ons gevoel van veiligheid en kan onze sociale interacties en relaties beïnvloeden.
Depressie en verlies van zelfwaardering: Het gevoel van niet jezelf te zijn, kan ook bijdragen aan gevoelens van isolatie, eenzaamheid en depressie. Wanneer we onze ware zelf niet kunnen of durven te uiten, kunnen we het gevoel krijgen dat we niet echt gekend of geliefd zijn om wie we zijn. Dit kan ons zelfbeeld en onze zelfwaardering aantasten, waardoor we vatbaarder worden voor depressieve gevoelens.

Lange termijn effecten van het dragen van maskers

Op lange termijn kan het dragen van figuurlijke maskers leiden tot een vervreemding van ons eigen zelf. Het kan moeilijker worden om onderscheid te maken tussen het ‘masker’ en onze ware persoonlijkheid, wat kan resulteren in een identiteitscrisis. Bovendien kan het constant dragen van maskers onze relaties beschadigen, omdat authentieke verbindingen moeilijk tot stand komen wanneer we ons ware zelf verbergen.

Het erkennen van de impact van figuurlijke maskers op onze geestelijke gezondheid is een cruciale stap naar welzijn. Door te streven naar meer echtheid in ons leven, kunnen we beginnen met het verminderen van deze negatieve gevolgen en werken aan het opbouwen van een gezonder, gelukkiger zelfbeeld en sterkere, meer betekenisvolle relaties.

Hoe zet jij je masker af?

In de reis naar zelfontdekking en zelfacceptatie is het afzetten van onze figuurlijke maskers een cruciale stap. Deze maskers, hoewel ooit opgezet als bescherming, kunnen uiteindelijk belemmeringen worden die ons ware zelf verbergen. Het proces van het verwijderen van deze maskers vraagt om een zorgvuldige introspectie en de bereidheid om kwetsbaar te zijn, niet alleen voor de wereld maar ook voor onszelf. Het is een pad dat moed vergt, maar ook een diepe voldoening brengt door de authenticiteit en vrijheid die het belooft.

Een diepgaande oefening: de masker reflectie

Deze oefening is ontworpen om je te helpen een specifiek masker dat je draagt te identificeren en te begrijpen, de redenen achter het opzetten ervan en hoe je stappen kunt zetten om het af te zetten. Het is een oefening die je kunt doen in een rustige, ongestoorde omgeving, waar je de tijd kunt nemen voor zelfreflectie.

Stap 1: Identificatie van het masker

Neem een vel papier en teken twee kolommen.
In de eerste kolom, schrijf je alle situaties op van de afgelopen week waarin je voelde dat je niet helemaal jezelf was. Probeer specifiek te zijn over wat je deed, zei, of hoe je je voelde dat niet authentiek aanvoelde.
Kijk vervolgens naar je lijst en probeer in de tweede kolom te identificeren welk masker of welke maskers je in elke situatie droeg. Was het het masker van de altijd gelukkige persoon, de onverstoorbare professional, de zorgeloze vriend?

Stap 2: Begrijpen van het masker

Kies één masker uit je lijst dat je vaak draagt of dat je bijzonder zwaar valt. Schrijf op een nieuw vel waarom je denkt dat je dit masker opzet. Wat probeer je te beschermen of te verbergen? Voor wie draag je het, en in welke situaties voel je de meeste druk om het te dragen?

Stap 3: Het Visualiseren van Verandering

Stel je nu voor hoe een situatie zou verlopen zonder dat masker. Hoe zou jij je voelen? Hoe zou je reageren? Wat zou het ergste zijn dat zou kunnen gebeuren, en hoe waarschijnlijk is het dat dit echt gebeurt? Schrijf op wat je zou winnen door dit masker af te zetten, zowel persoonlijk als in je relaties met anderen.

Stap 4: Kleine stappen zetten

Bedenk een kleine, concrete actie die je kunt ondernemen om dit masker in een veilige setting af te zetten. Dit kan zijn het delen van een persoonlijke gedachte of gevoel met een vriend, het uiten van een behoefte op het werk, of zelfs het toelaten van jezelf om ‘nee’ te zeggen tegen een verzoek.

Stap 5: Reflectie en herhaling

Reflecteer na het nemen van deze stap op hoe het voelde, wat de reacties waren en wat je over jezelf hebt geleerd. Herhaal deze oefening regelmatig, elke keer met een ander masker of dezelfde, afhankelijk van wat je nodig hebt om te groeien.

Deze oefening is niet eenmalig; het is een proces dat herhaald wordt naarmate je comfortabeler wordt met je ware zelf in verschillende situaties. Het doel is niet om nooit meer een masker te dragen – dat is bijna onmogelijk gezien de sociale rollen die we allemaal spelen. Het gaat erom bewust te worden van de maskers die we kiezen en waarom, en de controle terug te nemen over welke delen van onszelf we laten zien en welke we beschermen.

Door deze oefening regelmatig te doen, kun je een dieper inzicht krijgen in je eigen gedrag en emoties, en leer je langzaam maar zeker comfortabeler te worden met je authentieke zelf.

Conclusie

Het dragen van maskers kan ons beschermen en ons helpen navigeren door complexe sociale landschappen, maar het kan ook leiden tot gevoelens van isolatie, stress en een verlies van zelfidentiteit. Het bewust worden van deze maskers, begrijpen waarom we ze dragen en leren hoe we ze kunnen afzetten, zijn essentiële stappen op weg naar een authentieker leven. Dit pad is niet altijd eenvoudig en gaat vaak gepaard met uitdagingen en ongemakken, maar de beloning is het waard: een dieper gevoel van verbinding met onszelf en anderen, en een leven dat echte voldoening brengt.

In onze zoektocht naar authenticiteit kunnen we momenten tegenkomen waarop we ons overweldigd voelen of niet zeker weten hoe we verder moeten. Als je merkt dat je worstelt met het afzetten van je maskers en verlangt naar een leven met meer authenticiteit en vrijheid, weet dan dat je niet alleen bent. Overweeg om hulp te zoeken bij een professional. Samen kunnen jullie werken aan het ontwikkelen van strategieën die passen bij jouw unieke situatie, waardoor je de steun en begeleiding krijgt die je nodig hebt om je ware zelf te omarmen. Een professional kan een veilige ruimte bieden om je gedachten en gevoelens te verkennen, je te helpen de oorsprong van jouw maskers te begrijpen en je te begeleiden bij het zetten van stappen om ze af te zetten.

Onthoud dat het streven naar authenticiteit geen bestemming is, maar een voortdurende reis van zelfontdekking en groei. Elk stapje richting het afzetten van je masker en het leven van je ware zelf, hoe klein ook, is een stap in de richting van een rijker en meer vervuld leven.

Wil je graag samen op weg?

Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

Focus op zelfvertrouwen (2023)

Zelfvertrouwen is het geloof in jezelf en je eigen vaardigheden. Het betekent dat je gelooft dat je in staat bent om je doelen te bereiken en problemen op te lossen. Mensen met veel zelfvertrouwen hebben een positief zelfbeeld en zijn vaak zelfverzekerd en zelfverzekerd in hun communicatie en gedrag.

Wat is zelfvertrouwen?

Zelfvertrouwen is een complex begrip dat verwijst naar hoe iemand zichzelf waarneemt en men zich verhoudt tot de wereld om hem of haar heen. Het is een combinatie van gevoelens, overtuigingen en attitudes die bepalen hoe iemand zich in een bepaalde situatie zal gedragen en hoe hij of zij zich zal voelen.

Sommige mensen beschouwen dit als een vast kenmerk van hun persoonlijkheid, terwijl anderen een meer beweegbaar en dynamisch zelfvertrouwen hebben. Het vertrouwen in zichzelf kan variëren van situatie tot situatie en van persoon tot persoon.

Het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen gezond en ongezond vertrouwen. Gezond zelfvertrouwen is gebaseerd op realistische beoordelingen van je vaardigheden en kwaliteiten, en het weten dat je niet perfect bent. Ongezond zelfvertrouwen is gebaseerd op overdrijving van je vaardigheden en kwaliteiten, en geloven dat je perfect bent.

Zelfvertrouwen is van groot belang voor het welzijn en de psychologische gezondheid van een persoon. Het kan een positief effect hebben op het zelfbeeld, de communicatie, de sociale relaties en de prestaties. Mensen die sterk in zichzelf geloven, zijn vaak meer succesvol in hun persoonlijke en professionele leven. Aan de andere kant, mensen met weinig zelfvertrouwen kunnen het moeilijk hebben om hun doelen te bereiken en zichzelf te uiten.

Er zijn veel factoren die kunnen bijdragen aan een gezond of ongezond zelfvertrouwen, zoals opvoeding, ervaringen, persoonlijkheid, en mentale gezondheid. Er zijn ook verschillende manieren om hier in te groeien zoals bv via zelfacceptatie, positief denken, assertiviteit, …

Hoe kan je merken dat je weinig zelfvertrouwen hebt?

Er zijn een aantal signalen waaraan je kunt merken dat je weinig zelfvertrouwen hebt. Dit omvat onzekerheid, angst, twijfel, perfectionisme en een negatief zelfbeeld. Je kunt bijvoorbeeld twijfelen aan je eigen vaardigheden en beslissingen, of je kunt angstig zijn om nieuwe dingen te proberen.

Hieronder staan enkele voorbeelden van symptomen die kunnen wijzen op weinig zelfvertrouwen:

Onzekerheid: Mensen met weinig zelfvertrouwen twijfelen vaak aan zichzelf en hun eigen vaardigheden. Ze kunnen zich onzeker voelen over hun beslissingen en twijfelen aan hun eigen kwaliteiten.
Angst: Mensen met weinig zelfvertrouwen kunnen angstig zijn om nieuwe dingen te proberen of risico’s te nemen. Ze kunnen bang zijn om te falen of afgewezen te worden.
Perfectionisme: Mensen met weinig zelfvertrouwen kunnen een neiging hebben om perfectionistisch te zijn. Ze kunnen zichzelf onnodig hard aanpakken en het moeilijk vinden om tevreden te zijn met hun prestaties.
Negatief zelfbeeld: Mensen met weinig zelfvertrouwen kunnen een negatief zelfbeeld hebben. Ze zien zichzelf vaak als onwaardig of incompetent.
Vermijding: Mensen met weinig zelfvertrouwen kunnen situaties vermijden die hen onzeker maken of angstig maken. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in het zich niet uitspreken in een vergadering of het uitstellen van presentaties.
Verlegenheid: Mensen met weinig zelfvertrouwen kunnen verlegen zijn in sociale situaties en moeite hebben met het maken van oogcontact of het uiten van hun mening.

Onthoud dat iedereen wel eens kan worstelen met een verminderd zelfvertrouwen, en dat het niet altijd een vast kenmerk van iemands persoonlijkheid hoeft te zijn.

Mensen met een constant gebrek aan vertrouwen in zichzelf, kunnen baat hebben bij professionele hulp om de oorzaken van hun gebrek aan zelfvertrouwen aan te pakken en hun zelfvertrouwen te vergroten.

Op welke manier heeft zelfvertrouwen invloed op je zelfbeeld?

In jezelf vertrouwen en je zelfbeeld zijn nauw met elkaar verbonden. Het zelfbeeld is hoe iemand zichzelf ziet en waardeert. Het is een mentale representatie van onze eigen persoonlijkheid, vaardigheden, kwaliteiten en gedrag. Het zelfbeeld kan zowel positief als negatief zijn.

Als iemand veel vertrouwen heeft, zal men vaak een positief zelfbeeld hebben. Dit betekent dat die persoon zichzelf ziet als een competente en waardevolle persoon. Deze persoon gelooft in zijn of haar eigen vaardigheden en is in staat om zijn of haar doelen te bereiken. Dit kan leiden tot een grotere mate van zelfacceptatie en een grotere tevredenheid met het eigen leven.

Aan de andere kant, als iemand weinig vertrouwen heeft in zijn eigen kunnen, zal hij of zij vaak een negatief zelfbeeld hebben. Dit betekent dat die persoon zichzelf ziet als onwaardig of incompetent. Deze persoon twijfelt aan zijn of haar eigen vaardigheden en kan het moeilijk vinden om zijn of haar doelen te bereiken. Dit kan leiden tot een gebrek aan zelfacceptatie en een lager gevoel van eigenwaarde.

Het is belangrijk te onthouden dat het zelfbeeld niet altijd een nauwkeurige weergave is van de werkelijkheid. Soms kan het zelfbeeld worden beïnvloed door negatieve gedachten, ervaringen uit het verleden of mentale aandoeningen. Ook kan het zelfbeeld veranderen met de tijd, afhankelijk van de ervaringen en groei van een persoon.

Het groeien in zelfvertrouwen kan vandaaruit ook leiden tot verbetering van het zelfbeeld met als gevolg een positievere houding te hebben in het leven.

Wat is de oorzaak van weinig zelfvertrouwen?

Er zijn veel factoren die kunnen bijdragen aan weinig zelfvertrouwen. Dit kan zijn vanwege een negatieve ervaring in het verleden, zoals pesten of gevoel van gefaald te zijn, of het kan een gevolg zijn van een mentale aandoening zoals angststoornissen of depressie. Soms dit ook worden veroorzaakt door een gebrek aan positieve feedback of een gebrek aan zelfverzekerdheid.

Hieronder staan enkele voorbeelden van oorzaken/situaties die kunnen leiden tot een verminderd zelfvertrouwen:

Opvoeding: Een opvoeding die gekenmerkt wordt door kritiek, afwijzing of verwaarlozing.
Ervaringen: Negatieve ervaringen zoals falen, afwijzing of kritiek. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren op school, op het werk of in sociale situaties.
Mentale gezondheid: Sommige mentale aandoeningen zoals depressie, angststoornissen of een persoonlijkheidsstoornis.
Gebeurtenissen: Trauma of een ingrijpende gebeurtenis.
Vergelijking: Vergelijken met anderen, vooral als iemand zichzelf onvoldoende vindt in vergelijking met anderen.
Sociaaleconomische status: Mensen die in armoede leven of uit een minderheidsgroep komen, kunnen een grotere kans hebben op een gebrek aan zelfvertrouwen.

Een gebrek aan zelfvertrouwen is vaak het gevolg van een combinatie van factoren en kan variëren van persoon tot persoon. Het is ook niet iets wat je zomaar kunt veranderen, maar het is wel iets waar je aan kunt werken. Iets waar je stap voor stap in kunt groeien en leren meer vertrouwen op te bouwen.

Wat hebben angst en zelfvertrouwen met elkaar gemeen?

Hoewel angst en zelfvertrouwen op het eerste gezicht verschillend lijken, hebben ze toch een aantal overeenkomsten. Het zijn beide emoties die van invloed kunnen zijn op ons gedrag en hoe we ons voelen. Angst kan een negatieve invloed hebben op zelfvertrouwen, omdat het kan leiden tot twijfel en onzekerheid. Zelfvertrouwen kan echter ook helpen om angst te verminderen, omdat het ons in staat stelt om positief te denken over onze vaardigheden en onszelf.

Hieronder staan enkele manieren waarop deze twee zaken met elkaar verbonden zijn:

Angst kan leiden tot een gebrek aan zelfvertrouwen. Mensen die angstig zijn voor situaties of gebeurtenissen, kunnen zich onzeker voelen over hun vaardigheden en kwaliteiten.
Een gebrek aan zelfvertrouwen kan leiden tot angst. Mensen die weinig zelfvertrouwen hebben, kunnen angstig zijn voor situaties of gebeurtenissen waar ze zich onzeker over voelen. Dit kan leiden tot vermijding van deze situaties, wat op zijn beurt weer kan leiden tot een vermindering van zelfvertrouwen.
Angst en zelfvertrouwen zijn gerelateerd aan het zelfbeeld. Angst kan leiden tot een negatief zelfbeeld, waardoor iemand zichzelf ziet als onwaardig of incompetent. Aan de andere kant kan een positief zelfbeeld leiden tot minder angst en meer zelfvertrouwen.
Angst en zelfvertrouwen zijn gerelateerd aan de verwachtingen. Mensen met weinig zelfvertrouwen hebben vaak lage verwachtingen van zichzelf en zijn angstig voor falen. Aan de andere kant, mensen met veel zelfvertrouwen hebben vaak hoge verwachtingen van zichzelf en geloven in hun eigen vaardigheden.
Beide, angst en een gebrek aan zelfvertrouwen, kunnen leiden tot verlegenheid en communicatieproblemen. Mensen met weinig zelfvertrouwen of die angstig zijn, kunnen moeite hebben met het uiten van hun mening of het maken van oogcontact, wat kan leiden tot moeilijkheden in sociale relaties.

Angst en vertrouwen in jezelf, zijn op allerlei manieren met elkaar verbonden beide komen vaak samen voor. Een gebrek aan vertrouwen kan leiden tot angst en angst kan leiden tot een gebrek aan zelfvertrouwen. Het is daarom belangrijk om te werken aan zowel angst als het opbouwen van vertrouwen in jezelf, om een gezond evenwicht te behouden en een positievere houding te hebben in het leven.

Wat kun je doen om je zelfvertrouwen te vergroten?

Er zijn verschillende manieren om hier mee aan de slag te gaan. Hieronder staan enkele tips:

Focus op je sterktes in plaats van je zwaktes. Probeer te erkennen waar je goed in bent en bouw hierop verder.
Stel jezelf uitdagende doelen. Dit helpt je om nieuwe dingen te proberen en je vaardigheden te verbeteren.
Geef jezelf positieve feedback. Probeer te zien wat je goed doet in plaats van te concentreren op wat je verkeerd doet.
Leer hoe je met negatieve gedachten omgaat. Dit kan je helpen om negatieve gedachten, die invloed hebben op je zelfvertrouwen, te veranderen in positieve gedachten.
Oefen assertiviteit. Leer hoe je je mening kan uiten en voor jezelf opkomt zonder anderen te beledigen.
Oefen zelfzorg. Zorg goed voor jezelf, zowel lichamelijk als mentaal, zodat je je beter voelt en een positievere houding hebt.
Ga uit je comfortzone. Probeer nieuwe dingen zoals sporten, een nieuwe taal leren, een nieuwe hobby beginnen…
Praat met iemand waar je vertrouwen in hebt. Het delen van je gedachten en gevoelens kan helpen om ze beter te begrijpen en te verwerken.
Probeer zelfverzekerder te communiceren. Gebruik een heldere stem, maak oogcontact en houd je hoofd omhoog.
Accepteer kritiek. Probeer te zien dat kritiek vaak gebaseerd is op andermans perspectief en leer hiervan.

Hoe wordt er binnen de oplossingsgerichte visie rond zelfvertrouwen gewerkt?

In de oplossingsgerichte visie wordt er gefocust op de huidige situatie en de toekomstige doelen van de persoon, in plaats van op het verleden. Er wordt gekeken naar de vaardigheden en hulpbronnen die de persoon al heeft en hoe deze kunnen worden gebruikt om je vertrouwen te vergroten. Oplossingsgerichte therapie kan helpen om een persoon te ondersteunen bij het identificeren van de oorzaken van het gebrek aan zelfvertrouwen en het ontwikkelen van een plan om het te verbeteren.

De oplossingsgerichte visie is een benadering waarbij de focus ligt op het versterken van de krachten en vaardigheden van een persoon in plaats van op het verminderen van problemen.

Wil je graag samen op weg?

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

Maak werk van een overspannen gevoel (2023)

Overspannen of surmenage is een term die vaak gebruikt wordt om te verwijzen naar een overmatige mentale belasting of stress. Het kan zich uiten in emotionele, fysieke en gedragsmatige symptomen, en kan leiden tot een afname van de kwaliteit van leven en prestaties.

Wat zijn symptomen van overspannenheid?

De symptomen van overspannen zijn kunnen variëren van persoon tot persoon, maar kunnen onder andere bestaan uit:

Emotionele symptomen zoals angst, depressie, prikkelbaarheid, vermoeidheid, slecht slapen, verlies van interesse in activiteiten
Fysieke symptomen zoals hoofdpijn, rugpijn, spierpijn, vermoeidheid, hartkloppingen, maagproblemen
Gedragsmatige symptomen zoals concentratieproblemen, geheugenproblemen, problemen met beslissingen nemen, slechtere prestaties op werk of school
Cognitieve symptomen zoals gebrek aan concentratie, geheugenproblemen, verminderde productiviteit

Je kan overspannen raken door een combinatie van factoren, zoals een te hoge werkdruk, een gebrek aan controle over de werkomgeving, onvoldoende steun van collega’s of leidinggevenden, en persoonlijke problemen zoals relatieproblemen of financiële problemen.

Sommige mensen kunnen ook een gevoel van hopeloosheid, een gebrek aan energie, een gevoel van uitputting of een gevoel van afstand nemen van anderen ervaren.

Het is belangrijk te weten dat deze symptomen vaak geleidelijk aan ontstaan en dat ze zich kunnen ontwikkelen over een langere tijdsperiode. Het is daarom nuttig om aandacht te besteden aan een gevoel van overbelasting, ook als het nog niet leidt tot duidelijk herkenbare symptomen.

Wat is het verschil tussen overspannen zijn en een burn-out?

Overspannen en burn-out zijn beide termen die gebruikt worden om te verwijzen naar een overmatige mentale belasting of stress, maar er zijn enkele belangrijke verschillen tussen de twee.

Overspannen wordt vaak beschouwd als een voorstadium van burn-out. Het duidt op een toestand van overbelasting, waarbij een persoon zich emotioneel, fysiek en gedragsmatig uitgeput voelt, maar nog steeds in staat is te functioneren en taken uit te voeren. Surmenage kan leiden tot burn-out als het niet wordt aangepakt.

Burn-out, aan de andere kant, wordt beschouwd als een meer ernstige vorm van mentale belasting of stress. Het duidt op een toestand van uitputting, waarbij een persoon zich emotioneel, fysiek en gedragsmatig uitgeput voelt en waarbij de prestaties en functioneren sterk afnemen. Burn-out kan leiden tot een afname van de kwaliteit van leven en kan een aantal gevolgen hebben zoals ziekteverzuim, werkloosheid en zelfs een depressie.

Burn-out kan ontstaan als gevolg van surmenage, dus het is belangrijk om de symptomen tijdig te erkennen actie te ondernemen voordat het escaleert naar een burn-out.

Wat gebeurt er in je lichaam als je overspannen bent?

Wanneer je overspannen bent, kan er een verhoogde activatie plaatsvinden van het stresssysteem in het lichaam. Dit gebeurt onder andere door een toename van het stresshormoon cortisol. Dit kan leiden tot veranderingen in de hersenen, zoals een verminderde werking van de prefrontale cortex. Deze is verantwoordelijk voor cognitieve functies zoals aandacht, planning en het nemen van beslissingen.

De verhoogde activatie van het stresssysteem kan ook leiden tot verstoringen in de regulatie van emoties. Wat op zijn beurt weer symptomen zoals angst, depressie, prikkelbaarheid en verlies van interesse in activiteiten in de hand kan werken.

Surmenage kan ook leiden tot veranderingen in de structuur en werking van de hippocampus, een gebied in de hersenen dat verantwoordelijk is voor geheugen en leerprocessen. Dit kan leiden tot concentratieproblemen, geheugenproblemen, en problemen met beslissingen nemen.

In het algemeen, kan surmenage leiden tot veranderingen in de hersenen die kunnen zorgen voor een afname van cognitieve en emotionele functioneren.

Wat is de oplossingsgerichte kijk op overspannen zijn?

De oplossingsgerichte kijk op overspannenheid richt zich op het identificeren van de specifieke problemen en uitdagingen die bijdragen aan de overbelasting, en het ontwikkelen van concrete en haalbare oplossingen om deze aan te pakken. Het gaat erom de verantwoordelijkheid te nemen voor veranderingen in gedrag en perspectieven, en het versterken van de eigen vaardigheden en hulpbronnen om de situatie te verbeteren.

Een oplossingsgerichte benadering kan onder andere bestaan uit de volgende stappen:

Het identificeren van specifieke problemen en uitdagingen: Hierbij wordt gekeken naar de specifieke factoren die bijdragen aan de overbelasting, zoals een te hoge werkdruk, een gebrek aan controle over de werkomgeving, onvoldoende steun van collega’s of leidinggevenden, of persoonlijke problemen zoals relatieproblemen of financiële problemen.
Het ontwikkelen van concrete en haalbare oplossingen: Hierbij wordt gekeken naar manieren om de specifieke problemen en uitdagingen aan te pakken, zoals het aanvragen van extra hulp of ondersteuning, het herstructureren van taken, of het aanpassen van de werkomgeving.
Het versterken van de eigen vaardigheden en hulpbronnen: Hierbij wordt gekeken naar manieren om de eigen vaardigheden en hulpbronnen te versterken, zoals het leren van stressmanagementtechnieken, het ontwikkelen van een gezonde levensstijl.

Het doel van een oplossingsgerichte benadering is om de verantwoordelijkheid voor verandering te nemen en de eigen vaardigheden en hulpbronnen te versterken om de situatie te verbeteren, in plaats van alleen te wachten op verandering van buitenaf of te hopen op symptoombestrijding.

Wat kan je doen als je overspannen bent?

Er zijn verschillende dingen die je kunt doen afhankelijk van de specifieke symptomen en oorzaken. Hier zijn enkele algemene aanbevelingen:

Identificeer de oorzaken: Probeer te begrijpen wat de specifieke factoren zijn die bijdragen aan je overbelasting. Dit kan helpen bij het identificeren van haalbare oplossingen.
Maak aanpassingen in je werkomgeving: Probeer te regelen dat je meer controle krijgt over je werkomgeving of taken, of vraag om extra hulp of ondersteuning.
Leer hoe je stress kunt beheersen: Oefen stressmanagementtechnieken zoals ademhalingsoefeningen, meditatie, of yoga.
Maak tijd voor ontspanning: Zorg dat je voldoende tijd hebt voor ontspanning en plezier, zoals sporten, hobby’s, of sociale activiteiten.
Slaap genoeg: Zorg dat je voldoende slaapt. Probeer een vast slaapschema aan te houden en zorg voor een rustige slaapomgeving.
Eet gezond: Probeer een gezonde en evenwichtige voeding te eten en vermijd te veel cafeïne, alcohol of suiker.
Overweeg professionele hulp: Als de symptomen aanhouden of als je je zorgen maakt dat je niet in staat bent om de situatie aan te pakken, overweeg dan professionele hulp te zoeken.

Het is belangrijk om te weten dat herstel tijd kan kosten en dat het een proces kan zijn van vallen en opstaan. Het is nodig om jezelf de tijd te geven om te herstellen en om jezelf niet te hard te veroordelen als het herstel traag gaat.

Hoe kan loopbaanbegeleiding helpen?

Loopbaanbegeleiding kan helpen om te leren hoe om te gaan met overspanningssymptomen en te werken aan een gezonde werk-privébalans. Dit kan onder meer bestaan uit het opstellen van een persoonlijk actieplan, het geven van tips over hoe te ontspannen en hoe prioriteiten te stellen. Daarnaast is het mogelijk ondersteuning te bieden bij het zoeken naar een andere baan of het aanpassen van de huidige baan.

Wil je graag samen op weg?

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

Examenstress: hoe ga je er mee om? (2021)

Het is normaal dat de periode van de examens spannend is en je examenstress ervaart. Wanneer deze stress echter je prestaties in de weg gaat staan, wordt het een probleem en is het handig om hulp te zoeken om met deze stress om te gaan.

Wat is examenstress?

In zijn gezonde functie is examenstress een positief gegeven.

Zoals hierboven gesteld is het normaal dat je een lichte mate van spanning of stress ervaart wanneer je een examen dient te maken. Deze extra energie houd je scherp en alert en zorgt ervoor dat je beter kunt presteren.

Wanneer de stress echter te groot wordt zodat ze je prestaties in de weg gaat staan, is het belangrijk hier wat mee te doen.

Signalen examenstress

De kenmerken van heel erge examenstress zijn divers en niet iedereen zal alle kenmerken herkennen. Graag zet ik hieronder een aantal zaken voor je op een rijtje:

Qua lichamelijke klachten zien we vaak volgende zaken terug komen:

Buikpijn, misselijkheid, duizelig zijn (flauwvallen) of overgeven
Migraine
Vermoeidheid
Hoofdpijn
Slecht slapen door piekeren of het steeds willen herhalen van de leerstof
Verhoogde hartslag
Zweten
Pijnlijke nek of schouders
Trillende handen
Wazig zicht (slecht kunnen lezen van de vragen)
Verhoogde en/of versnelde ademhaling, hyperventilatie
…

Op emotioneel vlak kunnen we vaak volgende zaken waarnemen:

Kortaf, korter lontje, minder kunnen verdragen dan normaal
Emotioneler bv huilbuien of snel wisselende emoties
Angstig gevoel met negatieve zelfspraak (het gaat toch niet lukken, ik kan het niet…)
Angst om controle te verliezen
Gevoel van waardeloosheid en laag zelfvertrouwen
Paniekgevoelens en paniekaanvallen
…

Op cognitief of verstandelijk niveau merken we vaak volgende zaken op:

Concentratieproblemen
Zaken vergeten, het gevoel hebben niet meer aan de kennis te kunnen
Black out
Negatieve gedachten: ik ga het toch niet kunnen, het wordt vast niets, het is veel te moeilijk voor mij, ik ben niet slim genoeg hiervoor, ik moet doorgaan en mag niet ontspannen, …
…

Wat gedrag betreft treden vaak volgende kenmerken op de voorgrond:

Overactief, hyper gedrag (rondlopen als een kip zonder kop)
Verandering in eetpatroon: meer eten of juist minder eten. Meer trek in suikers (ongezond eten)
Minder energie
Moeite om te ontspannen of zichzelf geen ontspanning gunnen
Verandering in slaappatroon (later slapen en/of heel vroeg opstaan)
…

Oorzaak examenstress

Examenstress kan verschillende oorzaken hebben. Vaak is het gelinkt aan faalangst of perfectionisme.

Veel zit in je gedachten over hoe jij denkt over presteren. Anderzijds is dit mede afhankelijk van hoe anderen (de omgeving) denkt over presteren en welke spreekwoordelijke lat er ligt om te slagen.

Daarnaast is de mate waarin jij examenstress ervaart ook gerelateerd aan de manier waarop je naar jezelf kijkt. Wanneer je voldoende zelfvertrouwen hebt, zal de stress minder snel doorschieten dan wanneer je vaak twijfelt over jezelf.

Medicatie bij examenstress?

Net zoals bij alle angst of stress klachten, kunnen medicijnen een ondersteunend effect hebben. Ze geneest echter niets en wanneer je zelf je stress niet in handen neemt, zal jij hier je hele verdere leven last van blijven hebben.

Natuurlijk is het nemen van een pilletje sneller en makkelijker dan effectief met je probleem aan de slag gaan. Langs de andere kant biedt het werken aan je stress wel een langdurige oplossing waar je op veel gebieden in je leven van kan profiteren. Want wat op één gebied werkt om je stress te controleren werkt vast ook wel op andere gebieden.

Het werken naar gezonde examenstress is een stapsgewijs proces waar je aan de slag dient te gaan met je gedrag en je denken. Daarnaast speelt de omgeving eveneens een rol in dit proces. Wanneer de lichamelijke reacties te sterk optreden, is het mogelijk om hier via IEMT verandering in te brengen, zodat deze gevoelens niet meer in dezelfde intensiteit zullen optreden.

Deze verminderde lichamelijke activiteit kan je helpen om makkelijker met je gedachten en andere aan de slag te gaan.

Hoe omgaan met examenstress

Zoals hierboven gesteld is het omgaan met examenstress en stapsgewijs proces waarbij er dient gekeken te worden waar jij nu het meeste hinder van ondervindt. Van daaruit kan er stap voor stap gewerkt worden naar meer rust en vertrouwen.

In onderstaande video vertel ik nog meer over wat examenstress juist is en geef ik alvast een tip om er mee om te gaan.

Wil je graag samen op weg om je examenstress te verminderen?

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

Wat als je kind perfect wilt zijn? De invloed van perfectionisme bij kinderen (2020)

Perfectionisme bij kinderen kan reeds in de lagere schoolleeftijd, en soms al in de kleutertijd, de kop op steken.

Perfectionisme is het streven naar perfectie. Dit is echter onmogelijk te bereiken en hierdoor zorgt het streven ernaar voor veel stress. Kinderen die perfectionistisch zijn aangelegd willen alles perfect doen en kunnen. Ze vinden het moeilijk te aanvaarden dat zaken mislukken. Hierdoor raken ze soms gefrustreerd, bang, boos, verdrietig,…

Perfectionisme bij kinderen

Perfectionisme bij kinderen is een complex begrip wat op vele domeinen een invloed kan hebben.

Kinderen zijn gevoelig voor kritiek
Ze krijgen hun taken of andere zaken niet af omdat het nooit goed genoeg is
Ze vertonen uitstelgedrag omdat ze angstig zijn dat zaken niet gaan lukken
Ze zijn kritisch op zichzelf en op anderen
Ze kunnen moeilijk met fouten omgaan en keuzes maken
Ze vergelijken zich vaak met anderen
Ze uiten hun frustraties en onmacht soms op een onhandige manier
…

Hierdoor worden kinderen vaak onzeker of vertonen ze probleemgedrag omdat ze de stress die gepaard gaat met het perfectionisme niet meer gezond kunnen handelen. Het kan zijn dat ze eerder teruggetrokken raken of een laag zelfbeeld ontwikkelen vanuit het idee dat ze niets kunnen, nergens in slagen of nooit iets kunnen leren.

Perfectionisme en faalangst

Perfectionisme en faalangst gaan vaak samen. Dit komt omdat de druk op presteren erg hoog ligt en het vertrouwen in zichzelf eerder laag.

Daarbij vinden kinderen die eerder perfectionistisch zijn aangelegd het moeilijk om met fouten om te gaan. Wat vervolgens opnieuw faalangst in de hand kan werken.

Perfectionisme als kwaliteit

Tot op zekere hoogte kunnen we perfectionisme bij kinderen ook zien als een kwaliteit. Kinderen willen zaken goed uitvoeren, zich engageren en wanneer ze iets doen, doen ze het ook goed.

Het is pas wanneer we doorschieten in het doen van onze kwaliteit dat het een probleem kan worden en we hier in vastlopen. Hierdoor ontstaan belemmerende patronen die ons in de weg gaan zitten. En wanneer deze patronen niet worden doorbroken, zullen ze tot op latere leeftijd invloed blijven hebben op ons gedrag en denkpatronen.

Hoe ontstaat perfectionisme?

Perfectionisme kan verschillende oorzaken hebben en ontstaat reeds in de vroege kindertijd. Een kind wordt al op jonge leeftijd opgevolgd en geobserveerd in wat het wel en nog niet kan. Hierbij wordt soms weinig rekening gehouden met het feit dat sommige kinderen laatbloeiers zijn. Ook is het ene kind soms wat vaardiger in iets dan een ander kind. Op zich is dit normaal en dienen we ieder de ruimte te geven om te ontwikkelen op zijn tempo en zijn manier.

Vanaf de lagere schoolleeftijd komt er veel aandacht op prestatie. Hier wordt vaak besproken wat er nog niet goed lukt in plaats van de aandacht te richten op wat wel goed gaat. Kinderen kunnen zich geviseerd voelen en leggen voor zichzelf een zeer hoge lat op prestatiegebied.

Het is natuurlijk nuttig onze kinderen aan te moedigen. Zelf zorgen voor realistische, haalbare doelen is zeker nodig om perfectionisme te vermijden of in te tomen.

Naast het feit dat er in onze maatschappij veel druk ligt op presteren, kan een kind dat te maken krijgt met pesterijen ook perfectionisme ontwikkelen. Dit komt omdat er een zekere drang naar zichzelf bewijzen kan ontstaan naar aanleiding van het pesten. Daarnaast speelt het effect van sociale media eveneens een rol bij het ontwikkelen van perfectionisme.

Perfectionisme bij kinderen kan dus verschillende oorzaken en verschijningsvormen hebben waardoor het soms moeilijk herkenbaar is.

Omgaan met perfectionisme

Gezien de aard en oorzaak van perfectionisme, kan het zijn dat het soms enige tijd nodig heeft om dit patroon te doorbreken.

Kinderen die last hebben van perfectionisme dienen te leren dat fouten maken bij het leven hoort en mislukkingen leren aanvaarden. Ze dienen als het ware te leren door een andere bril naar een situatie te kijken.

Het ontwikkelen van een groeimindset is nodig om kinderen hier uit los te krijgen. Verder is het stapsgewijs zoeken naar wat het perfectionisme juist stuurt en in de hand houdt. Ook het onder controle houden van emoties vormt een onderdeel van dit traject, naast oefeningen uit hypnose en soms wordt er ook gebruik gemaakt van IEMT om de ‘scherpe kantjes’ van een gevoel af te halen of belemmerende gedachten te veranderen.

Wil je graag samen op weg?

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.