Examenstress: hoe ga je er mee om? (2021)

Het is normaal dat de periode van de examens spannend is en je examenstress ervaart. Wanneer deze stress echter je prestaties in de weg gaat staan, wordt het een probleem en is het handig om hulp te zoeken om met deze stress om te gaan.

Wat is examenstress?

In zijn gezonde functie is examenstress een positief gegeven.

Zoals hierboven gesteld is het normaal dat je een lichte mate van spanning of stress ervaart wanneer je een examen dient te maken. Deze extra energie houd je scherp en alert en zorgt ervoor dat je beter kunt presteren.

Wanneer de stress echter te groot wordt zodat ze je prestaties in de weg gaat staan, is het belangrijk hier wat mee te doen.

Signalen examenstress

De kenmerken van heel erge examenstress zijn divers en niet iedereen zal alle kenmerken herkennen. Graag zet ik hieronder een aantal zaken voor je op een rijtje:

Qua lichamelijke klachten zien we vaak volgende zaken terug komen:

Buikpijn, misselijkheid, duizelig zijn (flauwvallen) of overgeven
Migraine
Vermoeidheid
Hoofdpijn
Slecht slapen door piekeren of het steeds willen herhalen van de leerstof
Verhoogde hartslag
Zweten
Pijnlijke nek of schouders
Trillende handen
Wazig zicht (slecht kunnen lezen van de vragen)
Verhoogde en/of versnelde ademhaling, hyperventilatie
…

Op emotioneel vlak kunnen we vaak volgende zaken waarnemen:

Kortaf, korter lontje, minder kunnen verdragen dan normaal
Emotioneler bv huilbuien of snel wisselende emoties
Angstig gevoel met negatieve zelfspraak (het gaat toch niet lukken, ik kan het niet…)
Angst om controle te verliezen
Gevoel van waardeloosheid en laag zelfvertrouwen
Paniekgevoelens en paniekaanvallen
…

Op cognitief of verstandelijk niveau merken we vaak volgende zaken op:

Concentratieproblemen
Zaken vergeten, het gevoel hebben niet meer aan de kennis te kunnen
Black out
Negatieve gedachten: ik ga het toch niet kunnen, het wordt vast niets, het is veel te moeilijk voor mij, ik ben niet slim genoeg hiervoor, ik moet doorgaan en mag niet ontspannen, …
…

Wat gedrag betreft treden vaak volgende kenmerken op de voorgrond:

Overactief, hyper gedrag (rondlopen als een kip zonder kop)
Verandering in eetpatroon: meer eten of juist minder eten. Meer trek in suikers (ongezond eten)
Minder energie
Moeite om te ontspannen of zichzelf geen ontspanning gunnen
Verandering in slaappatroon (later slapen en/of heel vroeg opstaan)
…

Oorzaak examenstress

Examenstress kan verschillende oorzaken hebben. Vaak is het gelinkt aan faalangst of perfectionisme.

Veel zit in je gedachten over hoe jij denkt over presteren. Anderzijds is dit mede afhankelijk van hoe anderen (de omgeving) denkt over presteren en welke spreekwoordelijke lat er ligt om te slagen.

Daarnaast is de mate waarin jij examenstress ervaart ook gerelateerd aan de manier waarop je naar jezelf kijkt. Wanneer je voldoende zelfvertrouwen hebt, zal de stress minder snel doorschieten dan wanneer je vaak twijfelt over jezelf.

Medicatie bij examenstress?

Net zoals bij alle angst of stress klachten, kunnen medicijnen een ondersteunend effect hebben. Ze geneest echter niets en wanneer je zelf je stress niet in handen neemt, zal jij hier je hele verdere leven last van blijven hebben.

Natuurlijk is het nemen van een pilletje sneller en makkelijker dan effectief met je probleem aan de slag gaan. Langs de andere kant biedt het werken aan je stress wel een langdurige oplossing waar je op veel gebieden in je leven van kan profiteren. Want wat op één gebied werkt om je stress te controleren werkt vast ook wel op andere gebieden.

Het werken naar gezonde examenstress is een stapsgewijs proces waar je aan de slag dient te gaan met je gedrag en je denken. Daarnaast speelt de omgeving eveneens een rol in dit proces. Wanneer de lichamelijke reacties te sterk optreden, is het mogelijk om hier via IEMT verandering in te brengen, zodat deze gevoelens niet meer in dezelfde intensiteit zullen optreden.

Deze verminderde lichamelijke activiteit kan je helpen om makkelijker met je gedachten en andere aan de slag te gaan.

Hoe omgaan met examenstress

Zoals hierboven gesteld is het omgaan met examenstress en stapsgewijs proces waarbij er dient gekeken te worden waar jij nu het meeste hinder van ondervindt. Van daaruit kan er stap voor stap gewerkt worden naar meer rust en vertrouwen.

In onderstaande video vertel ik nog meer over wat examenstress juist is en geef ik alvast een tip om er mee om te gaan.

Wil je graag samen op weg om je examenstress te verminderen?

Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

Wat als je kind perfect wilt zijn? De invloed van perfectionisme bij kinderen (2020)

Perfectionisme bij kinderen kan reeds in de lagere schoolleeftijd, en soms al in de kleutertijd, de kop op steken.

Perfectionisme is het streven naar perfectie. Dit is echter onmogelijk te bereiken en hierdoor zorgt het streven ernaar voor veel stress. Kinderen die perfectionistisch zijn aangelegd willen alles perfect doen en kunnen. Ze vinden het moeilijk te aanvaarden dat zaken mislukken. Hierdoor raken ze soms gefrustreerd, bang, boos, verdrietig,…

Perfectionisme bij kinderen

Perfectionisme bij kinderen is een complex begrip wat op vele domeinen een invloed kan hebben.

Kinderen zijn gevoelig voor kritiek
Ze krijgen hun taken of andere zaken niet af omdat het nooit goed genoeg is
Ze vertonen uitstelgedrag omdat ze angstig zijn dat zaken niet gaan lukken
Ze zijn kritisch op zichzelf en op anderen
Ze kunnen moeilijk met fouten omgaan en keuzes maken
Ze vergelijken zich vaak met anderen
Ze uiten hun frustraties en onmacht soms op een onhandige manier
…

Hierdoor worden kinderen vaak onzeker of vertonen ze probleemgedrag omdat ze de stress die gepaard gaat met het perfectionisme niet meer gezond kunnen handelen. Het kan zijn dat ze eerder teruggetrokken raken of een laag zelfbeeld ontwikkelen vanuit het idee dat ze niets kunnen, nergens in slagen of nooit iets kunnen leren.

Perfectionisme en faalangst

Perfectionisme en faalangst gaan vaak samen. Dit komt omdat de druk op presteren erg hoog ligt en het vertrouwen in zichzelf eerder laag.

Daarbij vinden kinderen die eerder perfectionistisch zijn aangelegd het moeilijk om met fouten om te gaan. Wat vervolgens opnieuw faalangst in de hand kan werken.

Perfectionisme als kwaliteit

Tot op zekere hoogte kunnen we perfectionisme bij kinderen ook zien als een kwaliteit. Kinderen willen zaken goed uitvoeren, zich engageren en wanneer ze iets doen, doen ze het ook goed.

Het is pas wanneer we doorschieten in het doen van onze kwaliteit dat het een probleem kan worden en we hier in vastlopen. Hierdoor ontstaan belemmerende patronen die ons in de weg gaan zitten. En wanneer deze patronen niet worden doorbroken, zullen ze tot op latere leeftijd invloed blijven hebben op ons gedrag en denkpatronen.

Hoe ontstaat perfectionisme?

Perfectionisme kan verschillende oorzaken hebben en ontstaat reeds in de vroege kindertijd. Een kind wordt al op jonge leeftijd opgevolgd en geobserveerd in wat het wel en nog niet kan. Hierbij wordt soms weinig rekening gehouden met het feit dat sommige kinderen laatbloeiers zijn. Ook is het ene kind soms wat vaardiger in iets dan een ander kind. Op zich is dit normaal en dienen we ieder de ruimte te geven om te ontwikkelen op zijn tempo en zijn manier.

Vanaf de lagere schoolleeftijd komt er veel aandacht op prestatie. Hier wordt vaak besproken wat er nog niet goed lukt in plaats van de aandacht te richten op wat wel goed gaat. Kinderen kunnen zich geviseerd voelen en leggen voor zichzelf een zeer hoge lat op prestatiegebied.

Het is natuurlijk nuttig onze kinderen aan te moedigen. Zelf zorgen voor realistische, haalbare doelen is zeker nodig om perfectionisme te vermijden of in te tomen.

Naast het feit dat er in onze maatschappij veel druk ligt op presteren, kan een kind dat te maken krijgt met pesterijen ook perfectionisme ontwikkelen. Dit komt omdat er een zekere drang naar zichzelf bewijzen kan ontstaan naar aanleiding van het pesten. Daarnaast speelt het effect van sociale media eveneens een rol bij het ontwikkelen van perfectionisme.

Perfectionisme bij kinderen kan dus verschillende oorzaken en verschijningsvormen hebben waardoor het soms moeilijk herkenbaar is.

Omgaan met perfectionisme

Gezien de aard en oorzaak van perfectionisme, kan het zijn dat het soms enige tijd nodig heeft om dit patroon te doorbreken.

Kinderen die last hebben van perfectionisme dienen te leren dat fouten maken bij het leven hoort en mislukkingen leren aanvaarden. Ze dienen als het ware te leren door een andere bril naar een situatie te kijken.

Het ontwikkelen van een groeimindset is nodig om kinderen hier uit los te krijgen. Verder is het stapsgewijs zoeken naar wat het perfectionisme juist stuurt en in de hand houdt. Ook het onder controle houden van emoties vormt een onderdeel van dit traject, naast oefeningen uit hypnose en soms wordt er ook gebruik gemaakt van IEMT om de ‘scherpe kantjes’ van een gevoel af te halen of belemmerende gedachten te veranderen.

Wil je graag samen op weg?

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

Wat is perfectionisme nu precies ? (2020)

Wat is perfectionisme?

Perfectionisme is de angst om fouten te maken of niet goed genoeg te zijn. Hierdoor wil je graag alles onder controle houden en zaken ‘perfect’ doen. Aangezien dit onmogelijk is, zorgt dit vaak voor gevoelens van angst of stress.

Iemand die perfectionistisch ingesteld is, streeft ernaar de dingen steeds perfect te doen. Men mag geen fouten maken of wilt dat zaken helemaal verlopen zoals men ze van te voren bedacht heeft.

Op zich is een beetje een perfectionistische aanleg gezond. Je zet je in, zet door, werkt nauwkeurig, let op details en bent goed georganiseerd…. Als je iets doet, doe je het goed.

Perfectionisme wordt pas ongezond wanneer het je belet zaken te ondernemen.

Oorzaken van perfectionisme

Ongezond perfectionisme ontstaat vanuit gedachten over jezelf of over een situatie. Het komt voort vanuit de angst om niet te voldoen aan bepaalde verwachtingen die je van jezelf hebt of waarvan je denkt dat anderen ze voor jou hebben. Vaak ontstaat het vanuit denkkaders welke je hebt opgebouwd gedurende je levensloop.

Het kan zijn dat er in de thuiscontext bepaalde eisen werden gesteld en er hoge verwachtingen waren naar prestaties. Of misschien was er juist weinig aandacht voor bepaalde prestaties waardoor je steeds meer je best ging doen om opgemerkt te worden door zaken heel goed te willen doen om je zo te willen bewijzen.

Naast de thuiscontext heeft ook het schoolklimaat een bepaalde invloed gehad op jouw ontwikkeling. Opmerkingen van leerkrachten of andere jongeren kunnen mee aan de grond liggen van de neiging om dingen perfect te willen doen.

Naast het streven naar perfectie kan het ook zijn dat je het moeilijk vindt om controle los te laten.

Hoe weet je of je perfectionistisch bent?

Mensen met perfectionisme zijn vaak bang om fouten te maken of om niet goed genoeg te zijn. Ook kan het zijn dat je angstig bent wanneer zaken anders gaan lopen dan je wenst zodat je controle verliest.

In beide gevallen is er sprake van een onderliggende angst welke invloed heeft op jouw gedachten en handelen.

Deze angst kan zich op verschillende manieren uiten zoals bv

– overmatig piekeren
– paniekaanvallen
– keuzestress
– gevoelens van stress
– geen fut of energie om dingen te ondernemen
– uitstelgedrag
– dingen vermijden om te doen
— …

Hierdoor word je geremd dingen te ondernemen en doe je niets meer. Je gaat twijfelen, wordt onzeker en verliest zelfvertrouwen. Wanneer je dan toch iets moet doen bv voor je werk of thuis, ervaar je vaak gevoelens van stress of raak je in paniek.

Doordat je vanuit angst gaat handelen gebeurt het wel eens dat dingen ‘mislukken’ of beter: anders lopen dan je vooropgesteld had. Hierdoor wordt de twijfel en angst groter en kom je langzaam in een vicieuze cirkel terecht.

Gevolgen perfectionisme

Perfectionisme wordt een probleem als het je belemmert of verlamd in je denken of doen.

Vanuit de angst fouten te maken of niet aan bepaalde verwachtingen te kunnen voldoen, komt het voor dat mensen met perfectionisme situaties gaan vermijden of uitstellen. Men is erg zelfkritisch en laat zijn eigenwaarde afhangen van prestaties. De lat wordt hoog gelegd voor zichzelf en soms ook voor anderen.

Door de lat te hoog te leggen, kan je nooit voldoen aan de eisen die je aan jezelf stelt. Hierdoor ontstaat het gevoel van niet goed genoeg te zijn wat invloed heeft op je zelfvertrouwen en zelfbeeld.

Wanneer men last heeft van ongezond perfectionisme sluit men niet meer aan bij wie men in zijn ware kern is. Daarnaast vraagt het ‘perfect’ willen zijn erg veel energie en haalt men er weinig energie uit. Hierdoor kan het gebeuren dat men ongelukkig wordt, een burn-out krijgt,, last van paniekgevoelens of stress of in erger geval: een depressie. Ook loopt men soms kansen mis bv diploma, promotie, een fijne ervaring…

Behandeling perfectionisme

Perfectionisme is in de kern een angstproblematiek die zich vaak manifesteert via de gedachten. Je streeft naar perfectie en wil graag controle houden over zaken uit de omgeving. Omdat dit onmogelijk is, vertalen deze gedachten zich in allerlei negatieve gevoelens en/of uitstel- of vermijdingsgedrag.

Door de onderliggende angst gaat men perfectionisme eerder ervaren als een ongemak dan als kracht. Om helemaal tot rust te komen is het nuttig deze onderliggende angst te erkennen en tot rust te brengen.

Wanneer het angstige gevoel tot rust is gekomen, kan men stap voor stap groeien naar een positiever zelfbeeld. Om van daaruit ruimte te scheppen om te leren anders met fouten om te gaan.

Fouten zijn immers een onderdeel van het leven. Zonder het maken van fouten kan je niet groeien. De hersenen houden van fouten , zodat je kunt leren en verder ontwikkelen. Vanuit het plastische karakter van de hersenen, zijn ze steeds in staat om te groeien en nieuwe dingen te leren.

Het ontwikkelen van helpende gedachten kan een onderdeel zijn van het vrijkomen van perfectionisme. Hierdoor kan je langzaam naar je ‘goed genoeg lat’ groeien en ervaren hoe je deze kunt hanteren.

Gezien een perfectionistische ingesteldheid invloed heeft op veel facetten van het leven, is het nodig hier stap voor stap van vrij te komen zodat je langzaam je comfortzone kan stretchen en kan groeien in kracht en zelfvertrouwen.

Wil je graag samen op weg?

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.