Bij een burn-out, voel jij je lichamelijk en mentaal helemaal opgebrand. Deze uitputting staat je functioneren in de weg en heeft tijd nodig om opnieuw in balans te komen. Het herstel verloopt stapsgewijs richting meer energie en veerkracht.
Wat is burn-out precies?
Een burn-out wordt gekenmerkt door 3 basisdimensies:
- Het aspect uitputting: hieronder verstaan we enerzijds de mentale uitputting en anderzijds de fysieke uitputting. Je voelt je zowel mentaal als fysiek compleet op.
- Verlies efficiëntie: door de mentale uitgeput kan jij je minder goed concentreren, ga je trager werken, hierdoor maak je makkelijker fouten en werk je minder efficiënt. Door deze zaken heeft burnout ook effect op hoe je naar jezelf kijkt
- Cynisme: Dit wil zeggen dat je een soort afstandelijkheid ontwikkeld ten aanzien van bepaalde zaken als zelfbeschermingsreflex.
Is een burn-out altijd werkgerelateerd?
In het begin van de vaststellingen van burn-out werd vooral geconstateerd dat deze uitputtingsverschijnselen werk gerelateerd waren. Vooral zorgberoepen leken kwetsbaar te zijn voor het ontwikkelen van een burn-out.
Ondertussen is het begrip verder verruimd en is men erachter gekomen dat zowel het ontstaan als het voortbestaan van een burn-out van verschillende facetten afhankelijk is. Deze zaken dienen zich niet in de werksfeer af te spelen. Een burn-out kan evengoed ontstaan vanuit privé problemen. Een voorbeeld hiervan is de parental burnout of ouderlijke burn-out. Hierbij ervaren ouders veel stress door de verantwoordelijkheden die het ouderschap met zich meebrengt.
Wanneer een burn-out ontstaat ten gevolge van een situatie in de privé context zal dit, door het energietekort, onvermijdelijk gevolgen hebben voor de werksituatie meestal met een tijdelijke werkonderbreking tot gevolg.
Hoe kan je een burn-out herkennen?
Er zijn 3 kernsymptomen waaraan je een burn-out kunt herkennen:
- Zoals reeds eerder genoemd is het gevoel van totale uitputting sterk aanwezig. Je hebt het gevoel helemaal opgebrand te zijn, je bent op, je voelt je leeg, … Zowel geestelijk als mentaal is je energie op. Je bent moe en raakt maar niet uitgerust ook al slaap je veel.
- Daarnaast ben je emotioneel ontregelt. Dit wil zeggen dat je minder controle hebt over je emoties en af en toe bv eens een huilbui krijgt of minder veel kunt verdragen (een korter lontje hebt, sneller last van angstige gevoelens…)
- Verder is ook je cognitief of denkend vermogen ontregelt. Je kunt je minder goed concentreren, neemt dingen slechter in je op…
Doordat je lichaam verschillende reserves heeft opgebruikt leidt dit verder tot lichamelijke of psychosomatische klachten zoals:
- maag darmongemakken
- hartkloppingen
- verhoogde bloeddruk
- pijnklachten
- spanningshoofdpijn
- rusteloosheid
- gejaagdheid
- piekeren
- slecht slapen
- onrust
- sombere stemming
- …
Wanneer heb je een burn-out en wanneer spreken we van een depressie?
Hoewel een burn-out en depressie overlappende kenmerken hebben, is er toch een groot verschil tussen beide vast te stellen. Bij een burn-out zal vooral het energietekort een groot probleem vormen. In het geval van een depressie heeft dit meer invloed op de stemming. Vandaaruit dat we hier ook wel eens over een stemmingsstoornis spreken.
Bij een depressie zal de sombere stemming meer plaats innemen waarbij ook een gevoel van wanhoop of zelfmoordgedachten een rol spelen. Deze kenmerken zijn minder aanwezig in het geval van een burn-out.
Hierdoor is de aanpak van een depressie en een burn-out dan ook verschillend en werkt antidepressiva slechts in uitzonderlijke gevallen om een burn-out aan te pakken.
Waar komt een burn-out vandaan?
Burn-out ontstaat doordat we de energiereserves van ons lichaam te lang blijven uitputten en te weinig deze reserves aanvullen. Je blijft doorgaan, omdat het moet, omdat het niet anders kan, omdat er verwachtingen zijn, … Of je leeft te ver verwijderd van je innerlijke kern en waarden waardoor je niet helemaal jezelf kunt zijn en jij je energie langzaam verliest.
Het proces verloopt meestal langzaam. Soms ben je bewust dat je het beter wat rustiger aan zou doen. In andere gevallen is dit bewustzijn minder aanwezig. Je raast mee met de stroom. Na een tijdje begin je op te merken dat sommige dingen moeizamer verlopen. Toch blijf je doorzetten. Doorzettingsvermogen is vaak een kwaliteit die mensen met burn-out te goed doen waardoor ze hier in doorschieten en hun grenzen verliezen.
Stilaan beginnen zaken wat trager te gaan, wordt het moeilijker je te concentreren, je hebt moeite om je emotioneel in balans te houden. En wanneer de stress onze energiereserves helemaal heeft uitgeput is er vaak maar een klein druppeltje nodig om in huilen uit te barsten of door je benen te gaan of … Je blokkeert plots volledig en lijkt als een pudding in elkaar te zakken, de batterij is nu volledig op.
Is burn-out hetzelfde als overspannen zijn?
Overspanheid of surmenage zijn twee verschillende zaken. Het gevoel van overspannen zijn is in feite de voorbode van een burn-out.
Je voelt dat je energie begint op te raken en ervaart een aantal lichamelijke klachten. Er is nog energie om verder te gaan, wat je dan meestal ook doet. Vaak wordt er in de stadium op zoek gegaan naar wat de lichamelijke klachten kunnen betekenen. Vaak met een hele reeks medische onderzoeken tot gevolg. In alle gevallen is het nuttig om deze medische check up te doen zodat je eventuele lichamelijke oorzaken kunt uitsluiten.
Als je negeert dat je overspannen bent en niet even op de rem gaat staan, zal je energie uiteindelijk op geraken met een burn-out tot gevolg. Acceptatie en een stapje terug zijn de eerste stappen om een burn-out te vermijden en er van te herstellen.
De behandeling bij burn-out
Zoals je hierboven kunt lezen is een burn-out een proces dat een lange aanloop heeft. Je hebt je lichaam zo uitgeput dat het je letterlijk en figuurlijk dwingt te stoppen. Op dat ogenblik geeft je lichaam een heel duidelijk signaal: ‘Stop, ik doe hier niet meer aan mee’.
Op deze manier helpt het jou om stil te staan en om jezelf beter te leren kennen. Hierdoor leer je verschillende zaken in je leven in perspectief te plaatsen en kan je vandaaruit andere keuzes maken.
Het herstel van een burn-out is vaak een langdurig proces omdat de energiereserves van ons lichaam tijd nodig hebben om zich terug aan te vullen. In eerste instantie is het dus belangrijk om langzaam terug energie op te bouwen.
Vervolgens is het nodig om opnieuw meer in balans te komen. Om te kijken wat al die heftige emoties je willen zeggen en hoe je hier mee om kunt gaan.
Daarna kan je jezelf verder voorbereiden om terug aan het werk te gaan en een aantal dagdagelijkse bezighouden terug op te nemen.
Wil je graag samen op weg?
Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.
Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.
Plan een afspraak
Vragen?
Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.
