Wat is spreekangst ?
Spreekangst wordt ook wel eens presentatieangst of podiumvrees genoemd. Spreekangst is angst om te spreken in het openbaar. Het treedt op wanneer je iets wilt vertellen of presenteren aan een (grote) groep mensen of het kan ook voorkomen in één op één relaties.
Het kan zijn dat je reeds enkele dagen op voorhand stress ervaart of dat je tijdens, of net voor het moment, wordt overvallen door een (grote) vorm van angst of paniek.
Oorzaken van spreekangst
Spreekangst is geen angst voor een reële situatie. Het is angst welke we ons hebben aangeleerd door een bepaalde manier van denken over onszelf of over een situatie.
Zo denk je bv dat je niets interessant te vertellen hebt, je een onaangename stem hebt om naar te luisteren, je vast en zeker je tekst gaat vergeten … We zijn bang voor de beoordeling en oordeel van degenen die naar ons kijken en luisteren. Door aandacht te schenken aan deze gedachten, en bepaalde lichamelijke gewaarwordingen die ermee gepaard kunnen gaan, ontstaat de angst om te spreken.
Soms kan spreekangst optreden na een onaangename ervaring bij het spreken in publiek. Bijvoorbeeld na kritiek van een werkgever, collega of andere. Daarnaast heeft de manier we naar onszelf kijken en ons zelfvertrouwen een invloed op hoe we ons presenteren voor een groep.
Wanneer je vaker last hebt van spreekangst, kan het zijn dat het angstige gevoel zich als uit het niets over je lijkt meester te maken en je een black out krijgt of in paniek raakt. Dit komt omdat we het brein ondertussen hebben aangeleerd dat het echt wel eng is om in publiek te spreken. Zo raken we uiteindelijk vast in een vicieuze cirkel.
Spreekangst gevolgen
Vanuit de angst fouten te maken, of negatief beoordeeld te worden, komt het voor dat mensen met spreekangst sociale interacties of het spreken in publiek gaan vermijden of uitstellen. Van hieruit ontstaat het gevaar dat men in een sociaal isolement raakt. Ook loopt men soms kansen mis bv diploma, promotie, een fijne ervaring…
Wanneer men in een situatie als het ware overmeesterd wordt door spreekangst, wordt het orthosympatisch zenuwstelsel, of ook wel het stresszenuwstelsel genoemd, in werking gezet. Hierdoor treden er allerlei lichamelijke verschijnselen op zoals bv
- zweten
- hartkloppingen
- sneller ademhalen
- hoofdpijn
- duizelingen
- je gaat blozen of stotteren of raakt moeilijk uit je woorden
- spierspanning treedt op o.a. in je nek of schouders
- je ervaart een zenuwachtig gevoel
- je krijgt het warm of koud
- je krijgt een black out
- …
Het kan zijn dat je een paniekaanval krijgt of gaat hyperventileren.
Eerste hulp bij spreekangst: enkele tips
- Bereid je voor: zorg dat je weet wat je wilt zeggen en laat ruimte voor improvisatie. Werk met ankerpunten. Zo voorkom je dat je in paniek slaat wanneer je een stuk van de ingestudeerde tekst vergeet.
- Oefen je presentatie. Eerst voor jezelf al dan niet voor de spiegel. Dan voor je partner, je huisdier, je kinderen, vrienden… Maakt niet uit voor wie of wat, als je maar oefent.
- Pas je tekst of wat je wilt zeggen zo aan zodat je het makkelijk kunt vertellen. Haal er eventueel moeilijke woorden uit, maak kortere zinnen…
- Let op je ademhaling. Probeer rustig te ademen via de buikademhaling
- Pas je lichaamshouding aan. Probeer eens een powerhouding voor je presentatie start. Tijdens je presentatie sta je zelfverzekerd.
- Laat het oordeel van anderen los. Durf trots te zijn op jezelf!
Spreekangst behandeling
Iedereen heeft wel eens last van spreekangst, zelfs mensen die erg zelfverzekerd overkomen in groep of op een podium.
In eerste instantie kan je door veel te oefenen en een houvast te zoeken die voor jou werkt.
Wanneer je veel aandacht geeft aan de lichamelijke verschijnselen en bijhorende gedachten is het vaak zo dat je in een vicieuze cirkel zit waarbij de spreekangst het als het ware van je overneemt. Belangrijk is om deze vicieuze cirkel eerst te doorbreken en daarna gaat kijken wat mogelijke volgende (kleine) stappen naar verdere groei kunnen zijn.
Hierbij is het nodig dat de lichamelijke verschijnselen eerst tot rust gebracht worden. Van daaruit kan je groeien naar meer vertrouwen in jezelf tijdens het spreken. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de spreekangst kan het eveneens nodig zijn te werken naar een positiever zelfbeeld en meer zelfvertrouwen.
Wil je graag samen op weg?
Ben je op zoek naar iemand die jou in je groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.
Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.
Plan een afspraak
Vragen?
Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.