Wat als je kind perfect wilt zijn? De invloed van perfectionisme bij kinderen (2020)

Perfectionisme bij kinderen kan reeds in de lagere schoolleeftijd, en soms al in de kleutertijd, de kop op steken.

Perfectionisme is het streven naar perfectie. Dit is echter onmogelijk te bereiken en hierdoor zorgt het streven ernaar voor veel stress. Kinderen die perfectionistisch zijn aangelegd willen alles perfect doen en kunnen. Ze vinden het moeilijk te aanvaarden dat zaken mislukken. Hierdoor raken ze soms gefrustreerd, bang, boos, verdrietig,…

Perfectionisme bij kinderen

Perfectionisme bij kinderen is een complex begrip wat op vele domeinen een invloed kan hebben. 

  • Kinderen zijn gevoelig voor kritiek
  • Ze krijgen hun taken of andere zaken niet af omdat het nooit goed genoeg is
  • Ze vertonen uitstelgedrag omdat ze angstig zijn dat zaken niet gaan lukken
  • Ze zijn kritisch op zichzelf en op anderen
  • Ze kunnen moeilijk met fouten omgaan en keuzes maken
  • Ze vergelijken zich vaak met anderen
  • Ze uiten hun frustraties en onmacht soms op een onhandige manier
Hierdoor worden kinderen vaak onzeker of vertonen ze probleemgedrag omdat ze de stress die gepaard gaat met het perfectionisme niet meer gezond kunnen handelen. Het kan zijn dat ze eerder teruggetrokken raken of een laag zelfbeeld ontwikkelen vanuit het idee dat ze niets kunnen, nergens in slagen of nooit iets kunnen leren. 

Perfectionisme en faalangst

Perfectionisme en faalangst gaan vaak samen. Dit komt omdat de druk op presteren erg hoog ligt en het vertrouwen in zichzelf eerder laag.

Daarbij vinden kinderen die eerder perfectionistisch zijn aangelegd het moeilijk om met fouten om te gaan. Wat vervolgens opnieuw faalangst in de hand kan werken. 

Perfectionisme als kwaliteit

Tot op zekere hoogte kunnen we perfectionisme bij kinderen ook zien als een kwaliteit. Kinderen willen zaken goed uitvoeren, zich engageren en wanneer ze iets doen, doen ze het ook goed.

Het is pas wanneer we doorschieten in het doen van onze kwaliteit dat het een probleem kan worden en we hier in vastlopen. Hierdoor ontstaan belemmerende patronen die ons in de weg gaan zitten. En wanneer deze patronen niet worden doorbroken, zullen ze tot op latere leeftijd invloed blijven hebben op ons gedrag en denkpatronen.

Hoe ontstaat perfectionisme?

Perfectionisme kan verschillende oorzaken hebben en ontstaat reeds in de vroege kindertijd. Een kind wordt al op jonge leeftijd opgevolgd en geobserveerd in wat het wel en nog niet kan. Hierbij wordt soms weinig rekening gehouden met het feit dat sommige kinderen laatbloeiers zijn. Ook is het ene kind soms wat vaardiger in iets dan een ander kind. Op zich is dit normaal en dienen we ieder de ruimte te geven om te ontwikkelen op zijn tempo en zijn manier.

Vanaf de lagere schoolleeftijd komt er veel aandacht op prestatie. Hier wordt vaak besproken wat er nog niet goed lukt in plaats van de aandacht te richten op wat wel goed gaat. Kinderen kunnen zich geviseerd voelen en leggen voor zichzelf een zeer hoge lat op prestatiegebied.

Het is natuurlijk nuttig onze kinderen aan te moedigen. Zelf zorgen voor realistische, haalbare doelen is zeker nodig om perfectionisme te vermijden of in te tomen.

Naast het feit dat er in onze maatschappij veel druk ligt op presteren, kan een kind dat te maken krijgt met pesterijen ook perfectionisme ontwikkelen. Dit komt omdat er een zekere drang naar zichzelf bewijzen kan ontstaan naar aanleiding van het pesten. Daarnaast speelt het effect van sociale media eveneens een rol bij het ontwikkelen van perfectionisme.

Perfectionisme bij kinderen kan dus verschillende oorzaken en verschijningsvormen hebben waardoor het soms moeilijk herkenbaar is. 

Omgaan met perfectionisme

Gezien de aard en oorzaak van perfectionisme, kan het zijn dat het soms enige tijd nodig heeft om dit patroon te doorbreken. 

Kinderen die last hebben van perfectionisme dienen te leren dat fouten maken bij het leven hoort en mislukkingen leren aanvaarden. Ze dienen als het ware te leren door een andere bril naar een situatie te kijken. 

Het ontwikkelen van een groeimindset is nodig om kinderen hier uit los te krijgen. Verder is het stapsgewijs zoeken naar wat het perfectionisme juist stuurt en in de hand houdt. Ook het onder controle houden van emoties vormt een onderdeel van dit traject, naast oefeningen uit hypnose en soms wordt er ook gebruik gemaakt van IEMT om de ‘scherpe kantjes’ van een gevoel af te halen of belemmerende gedachten te veranderen. 

Wil je graag samen op weg?

Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.