Van probleem naar wens: probleemgedrag bij kinderen (2020)

Probleemgedrag bij kinderen is iets wat zich wel eens een keer kan voordoen. Vooral in de lagere school dienen kinderen nog veel te leren zoals sociale vaardigheden en het correct leren kanaliseren van de vele prikkels die dagelijks op ons afkomen.

Soms kan dit zich wel eens uiten in onhandig of probleemgedrag waarbij kinderen last kunnen hebben van een woede uitbarsting, pestgedrag of het vernietigen van eigen of andermans spullen. 

Via de 6 stappen van verantwoordelijkheid, die in dit artikel beschreven staan, kan jij je kind leren groeien naar meer gewenst gedrag en het opnemen van zijn verantwoordelijkheid binnen een situatie.

Probleemgedrag bij kinderen

Probleemgedrag is een redelijk sterke uitdrukking die een stempel kan drukken op een kind. Van daaruit spreek ik liever van onhandig gedrag omdat het kind nog niet geleerd heeft op een handige wijze met bepaalde emoties of situaties om te gaan. 

Binnen het oplossingsgericht werken zetten we sterk in op krachten en oplossingen. Bij kinderen wordt een probleem gezien als een vaardigheid welke ze nog moeten leren. Iets wat ze nog onder de knie moeten krijgen. Van daaruit wordt samen gezocht naar manieren om met het ongewenste gedrag om te gaan.

Dit wil echter niet zeggen dat bij de oplossingsgerichte benadering alles kan en mag. Mensen en ook kinderen dragen een verantwoordelijkheid voor de keuzes die ze maken en het gedrag dat ze vertonen. Het is bijvoorbeeld wel oké en normaal dat je af en toe eens boos bent. Je boosheid zorgt er echter niet voor dat de spieren van je arm zich gaan bewegen en jij iemand een duw of een tik geeft. Dit is gedrag dat jij zelf in de hand hebt en waarin je al spelend en lerend kan zoeken naar handige manieren om met boosheid om te gaan. 

Dus we hebben altijd de mogelijkheid van een keuze over hoe we met onze gevoelens omgaan. 

Wat als je kind ongewenst gedrag stelt?

Probleemgedrag bij kinderen wordt binnen het oplossingsgericht kader, aanzien als de beste oplossing die het kind op dat ogenblik heeft die werkt. Niettegenstaande ze wel blijkt te werken, blijft een feit dat het een onhandige oplossing is, waarvoor we een betere dienen te zoeken.

Hierin bevindt zich soms ook wel een moeilijkheid. Het kind heeft immers geleerd dat deze met zijn gedrag een gewenst resultaat kan bereiken en zal in eerste instantie misschien minder gemotiveerd zijn om nieuw gedrag te willen leren. 

Door het stellen van  bepaald gedrag ervaart het kind soms bepaalde voordelen, waardoor het graag dit wil gedrag wil behouden om zo ook zeker te zijn van de voordelen die dit gedrag met zich meebrengt.

In deze gevallen is het belangrijk te onderzoeken welk voordeel het kind haalt uit zijn gedrag en op welke manier we dit anders kunnen invullen.

Indien het kind ongewenst gedrag stelt, is het belangrijk dat het leert zijn verantwoordelijkheid op te nemen. Dit kun je doen met het doorlopen van zes verschillende stappen van verantwoordelijkheid. 

Deze stappen zijn geschikt zijn bij kinderen vanaf 7 jaar. Dit omdat ze vanaf deze leeftijd voldoende besef hebben van het eigen gedrag en de piekervaardigheden beginnen te ontwikkelen. Hierdoor zijn kinderen in staat na te denken over hun gedrag en de gevolgen hiervan voor anderen.

De zes stappen van verantwoordelijkheid voor het ombuigen van probleemgedrag bij kinderen

  1. De eerste stap is het toegeven van de feiten. Hierdoor wordt het incident met het kind besproken op een neutrale wijze. Spreek steeds over wat het kind gedaan heeft, maak duidelijk dat dit ongewenst gedrag is en dat je samen naar een oplossing wilt zoeken.
  2. Help het kind begrijpen wat maakt dat zijn gedrag onaangepast was. De beste manier om kinderen spijt te laten voelen is ze te laten nadenken over de gevolgen van hun gedrag.
  3. Bedenk samen hoe het kind zich kan verontschuldigen. Wat het kan doen om sorry te zeggen. Het schrijven van een sorry brief is één van de mogelijke acties welk een kind kan ondernemen.
    1. Op de officiële website van Kids Skills vind je een handige hulp voor het schrijven van een sorry brief
    2. Ook de sorrybox is een handig hulpmiddel voor het schrijven van een sorry brief (ook voor de minder goede lezers)
  4. Indien er materiële schade is: bedenk dan samen hoe het kind deze schade kan herstellen. Bv door ze te compenseren, iets te doen voor de ander, …
  5. Denk samen na over hoe het kind dit gedrag in de toekomst kan vermijden, wat het een volgende keer anders kan doen. Schenk hierbij ook aandacht aan de manier waarop het kind deze belofte kan onthouden. Laat het kind beloven dat het hier mee aan de slag zal gaan.
  6. Stimuleer het kind om een nieuwe vaardigheid aan te leren zodat het volgende keer anders kan reageren in een soortgelijke situatie.

Conclusie

Het aanpakken van probleemgedrag bij kinderen vraagt tijd en doorzettingsvermogen van alle partijen. 

Tracht tijdens de leerfase voldoende aandacht te besteden aan de positieve acties die van het kind uitgaan en deze sterk te bekrachtigen. Blijf daarnaast duidelijk en consequent in de verwachtingen die je hebt naar het kind toe.

Wil je graag samen op weg?

Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

    Kids skills: 15 krachtige stappen voor gedragsverandering bij kinderen (2020)

    Kids Skills is een praktische, speelse benadering welke ontwikkeld werd door de Finse psychiater Ben Furman

    In 15 stappen worden kinderen geholpen om emotionele en gedragsproblemen te overwinnen met steun van anderen. Deze methode is vooral geschikt voor kinderen uit de lagere school. Voor jongeren en adolescenten werd de Mission Possible methode ontwikkeld die meer aangepast is op hun ontwikkelingsleeftijd en interesses. 

    Kinderen en problemen

    Hoewel kinderen best hinder kunnen ondervinden van bepaalde zaken, praten ze niet graag over problemen. 

    Door hun ontwikkelingsleeftijd zijn ze eerder geïnteresseerd in het zoeken naar oplossingen en het leren van nieuwe dingen. Hier sluit de Kids Skills methode sterk op aan. Bij Kids Skills worden problemen aanzien als zaken welke een kind nog dient te leren. Problemen waar kinderen tegen aanlopen worden dus aanzien als vaardigheden die nog onvoldoende ontwikkeld zijn.

    Binnen deze methodiek worden problemen omgebuigd naar gewenst gedrag. Zo wordt:

    • ‘niet vervelend doen’ bv leren onderhandelen
    • ‘stoppen met roepen’ bv leren zachtjes te praten als men iets wilt vragen…
    • ‘niet rennen in de gang’ bv rustig wandelen wanneer men door de gangen gaat

    Het kind staat centraal

    Binnen deze methode staat het kind in het middelpunt en wordt gekeken wat het nodig heeft om met zijn probleem om te gaan.

    Vervolgens gaat men op zoek naar welke vaardigheid het kind dient te leren en hoe het dit kan doen.

    Daarnaast wordt veel aandacht besteed aan motivatie en oefening.

    Belangrijk om de methodiek te gebruiken is het eigen maken van een nieuwe manier van kijken en denken. Er wordt niet veel aandacht besteed aan het zoeken naar een mogelijke oorzaak van een probleem, de methode concentreert zich vooral op wat het kind nog moet leren om met zijn struikelblokken om te gaan.

    Tijdens een leerproces wordt de focus gelegd op kleine successen en wat reeds lukt binnen een leerproces. Hierdoor vergroot het vertrouwen en enthousiasme van de kinderen waardoor de kans op herhaling van het gewenste gedrag groter wordt. Zo ontstaat er een sneeuwbaleffect waarbij het kind op een aangename manier leert omgaan met onaangename situaties.

    De 15 stappen van Kids Skills op een rijtje gezet

    In grote lijnen doorloopt een Kids Skills traject 15 stappen waar er aandacht wordt besteed aan verschillende fases van het groeiproces.

    1. Vertaal het probleem in een vaardigheid welke het kind gaat leren.
    2. Kom samen met het kind overeen welke vaardigheid het dient te leren
    3. Wat maakt dat het goed is dat het kind deze vaardigheid gaat leren? Wat zijn de voordelen: voor het kind zelf, voor de omgeving. Laat het kind hier ook zelf over nadenken.
    4. Laat het kind een coole naam verzinnen voor deze vaardigheid. 
    5. Laat het kind een totemfiguur kiezen welke kan helpen bij het leren van de vaardigheid. Dit kan een superheld of idool zijn. Het kind kan hiervan een collage of tekening maken of een knuffel of ander symbool op een bepaalde plaats zetten. 
    6. Ga op zoek naar supporters die het kind kunnen steunen en aanmoedigen binnen zijn leerproces.
    7. Laat de supporters vertrouwen uitspreken dat ze geloven dat het kind deze vaardigheid kan leren. Dit kan via een brief of op een andere manier 
    8. Hoe gaan jullie het vieren dat het kind deze vaardigheid geleerd heeft? Maak hiervoor duidelijke afspraken met het kind: wat moet er lukken en hoe vaak voordat jullie het gaan vieren. Spreek een realistische einddatum af zodat de leerperiode duidelijk afgelijnd is en het kind iets heeft om naartoe te werken.
    9. Een nieuwe vaardigheid is misschien nog wat onbekend. Hoe ziet dat nieuwe gedrag er uit? Laat het kind vertellen en voordoen hoe het zich zal gedragen wanneer het de nieuwe vaardigheid beheerst. 
    10. Laat het kind tegen anderen vertellen dat het bezig is met het leren van iets nieuw. Bedenk samen tegen wie je dit wil vertellen niet iedereen hoeft dit te weten.
    11. Om iets nieuw te leren, dienen we voldoende te oefenen. Bepaal dus samen waar, wanneer en hoe vaak het kind gaat oefenen met zijn nieuwe vaardigheid. Wees daarbij realistisch en verwacht niet dat het meteen overal en altijd gaat lukken. Denk eraan dat leren gaat met vallen en opstaan
    12. Hoe kunnen de supporters het kind helpen herinneren als het een keer vergeet zijn nieuwe vaardigheid toe te passen? Op welke manieren kunnen zij het kind nog helpen?
    13. Als het kind de vaardigheid voldoende goed onder de knie heeft, is het tijd om dit succes te vieren en de supporters te bedanken.
    14. Nu het kind zijn nieuw vaardigheid onder de knie heeft, kan het deze misschien aan iemand anders leren. Van elkaar leren biedt immers een grote kans op slagen en behoudt van gewenst gedrag. 
    15. Op naar de volgende vaardigheid 

    In onderstaande video legt Ben Furman de Kids Skills stappen nog eens één voor één uit

    Wil je graag samen op weg?

    Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

    Yoeka biedt oplossingsgerichte coaching voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

    Vragen?

    Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.