HSP en stress – het verband simpel uitgelegd (2020)

Tegenwoordig hoor je veel over HSP of hoog sensitiviteit. Dit wil zeggen dat bepaalde mensen meer prikkelgevoelig zijn dan anderen. Deze overgevoeligheid kan stress in de hand werken.

Er zijn miljoenen mensen die dagelijks last hebben van stress. Stress is een normaal verschijnsel van de natuur, dat vandaag de dag een andere betekenis heeft gekregen.

Je bent dus niet de enige die (af en toe) last heeft van stress. Daarnaast beschik je over de innerlijke kracht om je stress aan te pakken. Al vraagt dit voor de ene persoon net wat meer moeite en doorzettingsvermogen dan voor een andere.

Wat is HSP?

Bij HSP of hoog sensitief worden prikkels sterker waargenomen. Geuren, geluiden, visuele informatie enzovoort komt bij deze personen sterker binnen dan bij mensen zonder HSP.

Dit komt omdat de amygdala meer gevoelig zijn en hierdoor meer informatie gaan ontvangen en opmerken. Daarnaast laat het filter systeem in de hersenen meer prikkels door. 

Je amygdala (je hebt er twee) zijn amandelvormige structuren die welke zich in het midden van je hersenen bevinden. Ze bestaan uit een cluster van cellen die bij elkaar zitten. De belangrijkste taak van de amygdala is het koppelen van inkomende prikkels met je emotionele beleving. 

Aangezien mensen met HSP gevoeligere amygdala hebben, gaan ze meer dingen opmerken wat dan weer invloed heeft op de emoties. Dit kan dus makkelijker leiden tot gevoelens van angst of stress. Een voordeel is dan weer dat deze mensen vaak dingen opmerken die andere mensen ontgaan.

Hoe komt het dat sommige mensen meer gevoelig zijn dan andere?

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat ongeveer 15-20% van de mensen hoog sensitief zijn. HSP is een aangeboren eigenschap welke verklaart kan worden vanuit de evolutie van de hersenen.

De vroegere mensen waren jager-verzamelaars en stonden tijdens hun leven aan grotere gevaren blootgesteld dan mensen uit de huidige maatschappij. De ganse organisatie van een gemeenschap bestond destijds uit overleven: zorgen voor voedsel, zorg voor de kinderen, beschutting en bescherming…. 

Om dit te bewerkstelligen werd een gemeenschap opgedeeld in verschillende groepen welke elk een eigen verantwoordelijkheidsgebied hadden. Een deel plukte bessen of andere vruchten, anderen gingen jagen en weer anderen zorgden voor de bereiding van de maaltijden en de oppas van de kinderen.

Tijdens zijn leven stond deze mens in constante concurrentie met de wilde dieren waarmee ze samen leefden en welke een rechtstreeks gevaar konden betekenen voor hun leven of dat van de nakomelingen. Daarom werd een deel personen aangesteld als wakers. Zij dienden de omgeving in de gaten te houden terwijl anderen bessen plukten of de maaltijden verzorgden. Er wordt verondersteld dat 1 waker de verantwoordelijkheid droeg voor ongeveer 5 à 6 personen. Hierdoor konden de plukkers en verzorgers ongestoord hun aandacht richten op hun werk. De wakers waren verantwoordelijk voor het scannen van de omgeving op gevaar en het alarmeren van de groep indien er zich een gevaarlijke situatie voordeed. Zij waren dus constant alert en aandachtig op wat er zich rondom afspeelde.

In de dierenwereld vinden we dit gedrag nog steeds terug. Een bekend voorbeeld hiervan zijn de stokstaartjes of meerkat, waar er altijd wel één of meerdere dieren op wacht staan om uit te kijken naar mogelijk gevaar.

En de mens evolueerde verder

In de loop der geschiedenis evolueerden mensen, en daarmee ook hun brein, verder tot wie we nu geworden zijn. 

Aangezien onze hersenen verder zijn geëvolueerd vanuit de hersenen van deze voorouders, is het logisch dat het ‘wakersbrein’ nog steeds bij een aantal personen in onze huidige maatschappij aanwezig is. 

Op dit ogenblik heeft dit meer aandachtige, gevoelige, systeem zijn nut als bewakingsfunctie echter grotendeels verloren. Daarnaast zorgt onze drukke maatschappij ervoor dat personen met een waakzaam brein vaak last ondervinden van de vele prikkels die op hen af komen. Hierdoor kan het zorgen voor gevoelens van angst of stress.

Hebben mensen met HSP meer moeite om stress onder controle te krijgen?

Doordat ze meer waakzaam zijn, en meer dingen opvangen, zijn mensen met HSP dus gevoeliger aan angst of stress. 

Het hoeft niet altijd zo te zijn dat het moeilijker is om deze stress onder controle te krijgen, al is het wel handig om jezelf, wanneer je HSP hebt, te beschermen tegen een overvloed van prikkels. 

Toch hoeft dit niet altijd nadelig te zijn. Het sneller opmerken van details,  veranderingen in de omgeving of mogelijk gevaar, kan ook in onze moderne maatschappij een grote kwaliteit zijn indien je deze bij jezelf leert ontdekken, waarderen, bewaken en gepast leert inzetten.

Wil je graag samen op weg?

Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.