Spreekangst bij kinderen: hoe kan je kind meer moed opbouwen bij het spreken? (2020)

Spreekangst bij kinderen doet zich meestal  voor in vreemde situaties of bij vreemde personen. Het kan zijn dat je kind last ervaart bij het geven vaan een presentatie voor een groep of wanneer het dient te spreken in andere sociale situaties dan de thuissituatie.

Wat is spreekangst?

Spreekangst kan omschreven worden als een irreële angst om te spreken. Deze angst kan zich voordoen wanneer men moet spreken voor een groep. Dit wordt dan ook wel eens presentatieangst of podiumangst genoemd.

Anderzijds kan het zich eveneens voordoen tijdens 1 op 1 gesprekken, in gesprekken met familieleden of in kleine groepjes of andere contexten. 

In sommige gevallen zal een kind helemaal dichtklappen tijdens een gesprek. Soms is het nog wel in staat om de situatie te hanteren ondanks het hoge stressgevoel dat op  dat ogenblik aanwezig is.

Wanneer een kind last heeft van extreme spreekangst en slechts tegen 1 of een zeer beperkt aantal personen durft praten, spreken we ook wel eens van selectief mutisme. In dit geval praat het kind vaak enkel in zeer vertrouwde situaties waarin het zich sterk op zijn gemak voelt.

Vaak gaat spreekangst gepaard met een eerder introvert, verlegen karakter. Al hoeft verlegenheid bij kinderen niet perse te leiden tot spreekangst. 

Spreekangst bij kinderen gaat vaak gepaard met fysieke of andere gewaarwordingen en verschillende gedachten welke het spreken in de weg staan. 

Kenmerken van spreekangst bij kinderen

Veel kinderen of jongeren zijn wel eens zenuwachtig wanneer ze voor een groep dienen te spreken of in gesprek met onbekenden. Dat is normaal en ook dat dit gepaard gaat met gevoelens van stress.

In het geval van spreekangst, gaat deze angst het gedrag, denken en gevoelens van het kind beïnvloeden zodat het zijn groeiproces in de weg gaat staan. Ook doen deze signalen zich herhaaldelijk voor, vaak in meerdere situaties. Spreekangst wordt meestal pas een probleem wanneer het kind, of in sommige gevallen de omgeving, er last van krijgt.

In dat geval is het nuttig om te bekijken hoe het kind hier van los kan komen.

Hieronder vind je enkele signalen waaraan je spreekangst bij kinderen kunt herkennen.

  • Kinderen zijn meer prikkelbaar, kortaf … een dag of paar dagen voor ze een presentatie dienen te  geven. Dit gedrag verdwijnt terug wanneer de situatie achter de rug is.
  • Kinderen gaan veel piekeren en hebben vaak twijfels over zichzelf
  • In de klas of tijdens een gesprek proberen ze zich klein te maken om zich  als het ware onzichtbaar te maken.  Ook gaan ze oogcontact vermijden in de hoop niet aangesproken te worden.
  • Wanneer ze toch dienen te spreken, gaan ze dichtklappen of soms krijgen ze een black out
  • Voor of tijdens het praten hebben ze last van lichamelijke klachten zoals buikpijn, misselijkheid, trillen van handen of knikkende knieën, warm worden en het idee van makkelijk blozen of daadwerkelijk blozen, verandering van stemgeluid door het gevoel van een  dichtgeknepen keel, …
  • Ze trachten situaties waarin ze dienen te spreken te vermijden of uit te stellen

Wanneer je een aantal van bovenstaande signalen herkent, is het waarschijnlijk dat je kind last heeft van spreekangst.

Spreekangst bij kinderen overwinnen

Vooreerst is het belangrijk om de angst bespreekbaar te maken en ze niet groter te maken dan ze is. Iedereen is wel eens bang daarom hoeft dit nog niet te betekenen dat er sprake is van spreekangst. 

Wanneer de angst het kind in de weg staat, is het nuttig om geloof en vertrouwen te hebben in de kwaliteiten en het lerend vermogen van je kind. Spreekangst hoeft geen eeuwige blokkade te zijn.  

Speek samen met het kind een klein, positief, realistisch, haalbaar, uitdagend doel af. Wat gaat het kind leren? dit kan bv zijn dat het kind wilt leren om nog moediger te worden tijdens het spreken.

Focus daarna vooral op de successen. Laat het kind ontdekken wat het doet dat reeds lukt en daag het uit om deze vaardigheden uit te breiden en toe te passen in andere contexten. De methode Kids Skills kan hierbij een handige leidraad zijn om te hanteren.

Tijdens het proces is het belangrijk om de focus te houden op het gewenste doel en de weg er naartoe. Het kind dient te ervaren dat het trots kan zijn op zichzelf en oké zijn met het feit dat de ene dag de andere niet is. Leren gaat altijd met vallen en weer opstaan. En telkens met kleine stapjes vooruit.   

Wil je graag samen op weg?

Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

    Hoe krachtig leren spreken bij spreekangst? (2020)

    Wat is spreekangst ?

    Spreekangst wordt ook wel eens presentatieangst of podiumvrees genoemd. Spreekangst is angst om te spreken in het openbaar. Het treedt op wanneer je iets wilt vertellen of presenteren aan een (grote) groep mensen of het kan ook voorkomen in één op één relaties.

    Het kan zijn dat je reeds enkele dagen op voorhand stress ervaart of dat je tijdens, of net voor het moment, wordt overvallen door een (grote) vorm van angst of paniek.

    Oorzaken van spreekangst

    Spreekangst is geen angst voor een reële situatie. Het is angst welke we ons hebben aangeleerd door een bepaalde manier van denken over onszelf of over een situatie.

    Zo denk je bv dat je niets interessant te vertellen hebt, je een onaangename stem hebt om naar te luisteren, je vast en zeker je tekst gaat vergeten … We zijn bang voor de beoordeling en oordeel van degenen die naar ons kijken en luisteren. Door aandacht te schenken aan deze gedachten, en bepaalde lichamelijke gewaarwordingen die ermee gepaard kunnen gaan, ontstaat de angst om te spreken.

    Soms kan spreekangst optreden na een onaangename ervaring bij het spreken in publiek. Bijvoorbeeld na kritiek van een werkgever, collega of andere. Daarnaast heeft de manier we naar onszelf kijken en ons zelfvertrouwen een invloed op hoe we ons presenteren voor een groep. 

    Wanneer je vaker last hebt van spreekangst, kan het zijn dat het angstige gevoel zich als uit het niets over je lijkt meester te maken en je een black out krijgt of in paniek raakt. Dit komt omdat we het brein ondertussen hebben aangeleerd dat het echt wel eng is om in publiek te spreken. Zo raken we uiteindelijk vast in een vicieuze cirkel.

    Spreekangst gevolgen

    Vanuit de angst fouten te maken, of negatief beoordeeld te worden, komt het voor dat mensen met spreekangst sociale interacties of het spreken in publiek gaan vermijden of uitstellen. Van hieruit ontstaat het gevaar dat men in een sociaal isolement raakt.  Ook loopt men soms kansen mis bv diploma, promotie, een fijne ervaring…

    Wanneer men in een situatie als het ware overmeesterd wordt door spreekangst, wordt het orthosympatisch zenuwstelsel, of ook wel het stresszenuwstelsel genoemd, in werking gezet. Hierdoor treden er allerlei lichamelijke verschijnselen op zoals bv

    • zweten
    • hartkloppingen
    • sneller ademhalen
    • hoofdpijn
    • duizelingen
    • je gaat blozen of stotteren of raakt moeilijk uit je woorden
    • spierspanning treedt op o.a. in je nek of schouders
    • je ervaart een zenuwachtig gevoel
    • je krijgt het warm of koud
    • je krijgt een black out

    Het kan zijn dat je een paniekaanval krijgt of gaat hyperventileren.

    Eerste hulp bij spreekangst: enkele tips

    • Bereid je voor: zorg dat je weet wat je wilt zeggen en laat ruimte voor improvisatie. Werk met ankerpunten. Zo voorkom je dat je in paniek slaat wanneer je een stuk van de ingestudeerde tekst vergeet.
    • Oefen je presentatie. Eerst voor jezelf al dan niet voor de spiegel. Dan voor je partner, je huisdier, je kinderen, vrienden… Maakt niet uit voor wie of wat, als je maar oefent.
    • Pas je tekst of wat je wilt zeggen zo aan zodat je het makkelijk kunt vertellen. Haal er eventueel moeilijke woorden uit, maak kortere zinnen…
    • Let op je ademhaling. Probeer rustig te ademen via de buikademhaling
    • Pas je lichaamshouding aan. Probeer eens een powerhouding voor je presentatie start. Tijdens je presentatie sta je zelfverzekerd.
    • Laat het oordeel van anderen los.  Durf trots te zijn op jezelf!

    Spreekangst behandeling

    Iedereen heeft wel eens last van spreekangst, zelfs mensen die erg zelfverzekerd overkomen in groep of op een podium. 

    In eerste instantie kan je door veel te oefenen en een houvast te zoeken die voor jou werkt.

    Wanneer je veel aandacht geeft aan de lichamelijke verschijnselen en bijhorende gedachten is het vaak zo dat je in een vicieuze cirkel zit waarbij de spreekangst het als het ware van je overneemt. Belangrijk is om deze vicieuze cirkel eerst te doorbreken en daarna gaat kijken wat mogelijke volgende (kleine) stappen naar verdere groei kunnen zijn.

    Hierbij is het nodig dat de lichamelijke verschijnselen eerst tot rust gebracht worden. Van daaruit kan je groeien naar meer vertrouwen in jezelf tijdens het spreken. Afhankelijk van de onderliggende oorzaak van de spreekangst kan het eveneens nodig zijn te werken naar een positiever zelfbeeld en meer zelfvertrouwen.

    Wil je graag samen op weg?

    Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

    Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

    Plan een afspraak

    Vragen?

    Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.