Wanneer je last hebt van rijangst, kan dit je leven ernstig beperken. Het kan invloed hebben op de verplaatsing naar je werk, hobby’s en bepaalde verplichtingen. Of het kan invloed hebben op activiteiten welke je samen met de kinderen of anderen wilt ondernemen.
Wat is rijangst?
Rijangst, of met een moeilijk woord amaxofobie, is de angst voor autorijden. Wanneer je hier last van hebt, durf je geen auto meer te rijden omdat je bang bent achter het stuur. Sommige mensen zijn enkel, of eveneens, angstig wanneer ze als passagier met iemand meerijden.
Sommige mensen ervaren deze angst enkel wanneer ze op de autosnelweg rijden en kunnen zich prima redden op de baantjes binnendoor. Hier spreken we van snelwegangst. Anderen vermijden het autorijden volledig en weer anderen voelen zich meer comfortabel wanneer ze zelf de touwtjes in handen hebben en dus achter het stuur kunnen plaats nemen. In het laatste geval treedt de angst vooral op wanneer ze als bijzitter meerijden en bijgevolg geen controle hebben over de situatie. Soms kan men zich prima redden als bestuurder wanneer er een vertrouwenspersoon bij in de wagen zit en treedt de angst vooral op wanneer men alleen of met anderen (geen vertrouwenspersonen) achter het stuur dient te kruipen.
Andere zaken welke rijangst kunnen uitlokken zijn: tunnels, bruggen, veel bomen langs de kant van de weg, betonblokken aan de kant van de weg, het ontbreken van een pechstrook, …
De situatie waarin de klachten zich kunnen voordoen, kan dus van persoon tot persoon en situatie tot situatie verschillen. Toch zijn er een aantal overlappende kenmerken die bij elke vorm van rijangst terug te vinden zijn. Deze klachten kunnen reeds optreden vanaf het ogenblik dat men eraan denkt dat men met de wagen dient te rijden of wanneer onderweg zich een specifieke situatie voordoet.
Hoe kan je rijangst herkennen?
De symptomen van rijangst zijn te vergelijken met deze welke optreden wanneer we een paniekaanval ervaren.
Lichamelijk kunnen we volgende zaken waarnemen:
- Verhoogde en versnelde ademhaling
- Hogere hartslag
- Zweten
- Trillen van handen, benen en/of hoofd
- Duizelig of misselijk gevoel
- Warm krijgen
- Verminderd of wazig zicht
- Huilen of verminderde controle over emoties
- Black out en niet meer weten waar men naartoe wil rijden
- Vlekken voor de ogen
- …
Op het gebied van denken nemen we vaak volgende zaken waar:
- Denken dat men de controle gaat verliezen
- Verminderde concentratie
- Twijfelen over de eigen rijvaardigheden
- Denken dat men een ongeluk kan veroorzaken
- Het gevoel of idee hebben dat men met de stroom mee moet
- Het gevoel of idee vast te zitten en niet meer weg te kunnen
- Geen vertrouwen hebben in het voertuig op zich, denken dat er elk ogenblik iets stuk kan gaan
- Gevoel van tunnelzicht (sterke focus op de rijbaan en mogelijk gevaarlijke situaties)
- Gedachte dat men het overzicht in het verkeer gaat verliezen
- Gedachte dat men niet tijdig van rijstrook zal kunnen wisselen bij druk verkeer
- …
Qua gedrag zijn volgende kenmerken het meest voorkomend
- Vermijden van autorijden of rijden op de snelweg. Ook kan het zijn dat men bepaalde plaatsen gaat vermijden omdat men daar ooit een paniekaanval heeft gehad.
- Indien men alleen is: contact opnemen met de vertrouwenspersoon
- Enkel rijden indien dit samen kan met een vertrouwenspersoon waarvan men weet dat deze hen rustig kan krijgen indien men een angstaanval krijgt.
- Steeds uitkijken naar mogelijke vluchtroutes
- Tijdens een rit aan de kant gaan staan om even te bekomen
- …
Oorzaken van rijangst
Angst voor autorijden kan verschillende oorzaken hebben.
- Gebrek aan ervaring of routine: wanneer je pas je rijbewijs hebt, ben je vaak nog onzeker over je rijprestaties. Doordat je het autorijden spannend vindt, ga je minder en minder rijden. Tot je misschien op een gegeven ogenblik niet meer achter het stuur kruipt en het autorijden dus helemaal gaat vermijden.
- Wanneer je op één of andere manier betrokken was bij een verkeersongeval (als bestuurder, bijrijder of toeschouwer) kan dit een zeer ingrijpende impact op je nalaten. Hier spreken we van een verkeerstrauma. Dit trauma kan telkens je achter het stuur kruipt, opnieuw getriggerd worden met onaangename gewaarwordingen tot gevolg.
- De vicieuze paniekcirkel vormt een andere oorzaak van rijangst. Hier heeft men tijdens het autorijden ooit een onaangename lichamelijke reactie gehad. Deze reactie kan schijnbaar uit het niets komen of zich voordoen naar aanleiding van een spannende reactie bv plots remmen voor een voorganger. Vervolgens is men meer op het lichaam gaan focussen tijdens het rijden omdat men schrik heeft dat deze reactie zich opnieuw zal voordoen. Door de focus wordt de angst versterkt en zullen de verschijnselen zich meer gaan voordoen. Zo komt men in een vicieuze cirkel terecht en wordt de angst steeds groter.
- De oorzaak van rijangst hoeft echter niet altijd rechtstreeks aan een situatie tijdens het autorijden gekoppeld te zijn. Langdurige spanning of stress, ingrijpende gebeurtenissen in je leven kunnen eveneens rijangst in de hand werken.
Rijangst: wat zijn mogelijke oplossingen?
Om van rijangst vanaf te raken, is het belangrijk om te ontdekken wat de angst juist triggert. Daarnaast is het nuttig om de aanleiding mee in beeld te krijgen. Deze is vaak vrij snel duidelijk wanneer deze rechtstreeks betrekking heeft op het autorijden. In het geval dat de rijangst ontstaat vanuit situaties welke niet gekoppeld zijn aan het autorijden op zich, vraagt het soms wat langer zoeken om meer rust te krijgen tijdens het auto rijden.
In dit laatste geval is het vaak ook lastiger om te aanvaarden dat deze algehele stress zoveel invloed heeft op je rijgedrag. Hierdoor blijft men soms lang met de angst zitten omdat men moeilijk kan begrijpen dat de oorzaak, en bijgevolg ook de behandeling, elders te zoeken is. Vertrouwen in je therapeut is hierbij essentieel om hier samen van los te komen.
Bij de behandeling van rijangst is het belangrijk om stap voor stap vertrouwen in jezelf op te bouwen. Om de scherpe kantjes van het lichamelijke gevoel af te halen, is het vaak nuttig om te werken met IEMT. Daarnaast is het belangrijk aandacht te besteden aan je denken en gedrag.
Zorg ervoor dat je alles stap voor stap opbouwt zodat jij je kunt focussen op successen. Onthoud dat het oké is om jezelf af en toe een keer uit te dagen en het nergens voor nodig is om je in de paniekzone te zetten. Deze ervaringen gaan er enkel voor zorgen dat de angst vergroot en het gevoel van falen versterken. Wees mild voor jezelf en gun jezelf voldoende tijd om van je rijangst los te komen.
Wil je graag samen op weg?
Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.
Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.
Plan een afspraak
Vragen?
Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.
