Angst bij kinderen positief benaderen (2020)

Kinderangsten is een normaal verschijnsel dat bij de ontwikkeling hoort.

Soms kan het gebeuren dat de angst bij kinderen niet meer aangepast is aan de ontwikkelingsleeftijd van het kind. Dan is het nuttig om op zoek te gaan naar handvatten om hier op een positieve manier mee om te gaan zodat je de angstige gevoelens kan ombuigen naar meer rust en vrijheid.

Angst bij kinderen

Opgroeien gaat met vallen en opstaan. Tijdens hun ontwikkeling dienen kinderen veel te leren. Omdat ze nog niet alles in een juist perspectief kunnen plaatsen en nog veel fantasie hebben, krijgen alle kinderen wel eens last van angstige gevoelens.

Op zich hoef jij je dus niet te snel zorgen te maken. De soort angst bij kinderen kan variëren van angst voor monsters onder het bed, bloed, ziekte, de dood …

In dit artikel kan je meer lezen over de ontwikkeling van angst bij kinderen volgens leeftijd.

Normale angst bij kinderen tussen 7 en 12 jaar

Tussen de leeftijd van 7 en 12 jaar ontwikkelt het denkvermogen zich verder waardoor kinderen beter over situaties kunnen nadenken en reflecteren. Doordat kinderen vanaf 7 jaar de piekervaardigheid ontwikkelen, zijn ze in staat meer na te denken over het leven. Van hieruit ontstaat  dan soms angst voor ongelukken, ziekte, dood, gescheiden worden van belangrijke anderen, ontvoering…

Daarnaast kan men angstig zijn voor katten, honden, de tandarts, de dokter….

Omdat ze leren het verschil tussen fantasie en werkelijkheid beter te herkennen, verandert de inhoud van datgene waarover men angstig is naarmate een kind ouder wordt. Hierdoor nemen angsten in zekere mate af in frequentie en intensiteit. 

Soms kan het gebeuren dat het angstige gevoel niet vermindert en kan het nodig zijn om hier op een positieve manier samen met het kind mee aan de slag te gaan.

Hoe omgaan met angst bij kinderen

Angst is een positief onderdeel van ons leven. Kinderen groeien door met bepaalde angstige situaties om te gaan. Ze bouwen moed en vertrouwen op in hun eigen kunnen. Zo leren ze meer over hun kwaliteiten en wat ze zelf kunnen doen om met situaties om te gaan.

De angst die een kind op een bepaald ogenblik ervaart, voelt dan erg echt aan. Neem dit gevoel dan ook steeds serieus ook al gaat het over monsters onder het bed of angst voor de dood van de familie. Door de angst te minimaliseren of weg te lachen, kan een kind zich erg onbegrepen of onzeker gaan voelen.

Neem kinderangsten dus steeds ernstig en daag het kind uit om deze te overwinnen.

Een leuke methode om hierbij gebruik van te maken is Kids Skills. Deze methodiek werd ontwikkeld door Ben Furman en helpt je in 15 stappen samen naar een positief doel.

In sommige gevallen is het moeilijk om het angstpatroon te doorbreken. Dan kan het nuttig zijn om je te laten bijstaan door een professional. Hierbij is het belangrijk dat er in een traject niet zozeer wordt gefocust op de oorzaak van de angst en wel op hoe het kind zijn moed krachten kan versterken. Dit is belangrijk omdat de hersenen van kinderen nog erg flexibel en plastisch zijn. Daarnaast hebben ze nog veel fantasie. Ook zijn kinderen meer ingesteld op het vinden van oplossingen dan op een oorzaak van een probleem. 

Door hun snelle leervermogen is het dus beter te focussen op het doel en de weg er naartoe dan het startpunt en de weg die reeds gelopen is.

Al neemt dit niet weg dat er gekeken mag worden naar wat de angst juist is, hoe deze zich voordoet en verloopt en stil kan gestaan worden bij mogelijke voorafgaande gebeurtenissen. Bij de oudere kinderen tussen 10-12 is er vaak wel een gebeurtenis vooraf gegaan die maakt dat het kind angstig blijft. In dat geval is het nuttig om te kijken op welke manier het kind hier emotioneel van los kan komen zodat het gevoel zijn verdere groeiproces niet langer in de weg staat. 

Wil je graag samen op weg?

Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

    De ontwikkeling van angst bij kinderen stap-voor-stap volgens leeftijd (2020)

    De ontwikkeling van angst begint reeds vanaf onze geboorte. Het is een basisemotie welke we vanaf ons prille begin met ons meekrijgen. Angst heeft een alarmfunctie dat ons in staat stelt snel te reageren bij gevaar, van daaruit draagt het bij aan onze overleving. Het ervaren van een beetje angst vergroot onze prestaties, motivatie, concentratie enz. Over het algemeen is angst dus nuttig en positief.

    Hoe we gevoelens van angst ervaren, evolueert tijdens onze ontwikkeling. Het soort angst dat we ervaren wordt specifieker naarmate we ouder worden en situaties waarvoor we bang zijn veranderen en nemen af bij het ouder worden. Angst ziet er dus op elke leeftijd anders uit.

    De normale ontwikkeling van angst volgens leeftijd

    Hieronder wordt de ontwikkeling van angstgevoelens per leeftijd onder de loep genomen. Hou er rekening mee dat deze grenzen enigszins flexibel zijn en sommige kinderen trager of sneller kunnen ontwikkelen op bepaalde gebieden. 

    0-6 maanden

    Baby’s van 0-6 maanden worden angstig en gaan huilen bij het ervaren van plotselinge en sterke prikkels zoals bv een onverwacht hard geluid, plotselinge toenadering, verliezen van fysieke steun …. Ze kalmeren weer wanneer de verzorgers de prikkel wegnemen of verminderen.

    Vanaf 6 maanden tot 2 jaar

    Na 6 maanden kan een kind vier aangeboren angstreacties laten zien. 

    Ze kunnen beter gezichten onderscheiden en zo kan angst voor vreemden ontstaan. 

    Vanaf 8 maanden zijn kinderen goed bekend met hun vertrouwde verzorgers. Scheiding van deze vertrouwensfiguren kan separatieangst met zich meebrengen. Rond deze leeftijd gaan baby’s de omgeving meer en meer exploreren, beginnen ze te kruipen en ontwikkelt de motoriek zich verder. In deze fase ontstaat dan ook de angst voor hoogte en diepte. 

    Als laatste angst is er de voedselneofobie. Dit is angst voor het eten van onbekend voedsel. Tussen 6 maanden en 2 jaar dient een kind veel verschillende soorten voedsel te ontdekken. Dit is erg spannend en de hersenen zijn onbewust steeds alert op mogelijk gevaar en bijgevolg ook vergiftiging. Hierdoor ontstaat er een natuurlijke houding van voorzichtigheid bij het aanbieden van nieuw voedsel. Kinderen gaan protesteren, voedsel weigeren enz. Pas na een aantal keren proeven wordt een bepaald iets als veilig beschouwd.

    In deze tijdspanne van 1.5 jaar ontdekt het kind veel nieuwe mogelijkheden en ruimtes. Het gaat meer op ontdekkingstocht en leert zo gaandeweg, met ondersteuning van de omgeving, met deze vier angsten om te gaan. Wanneer het kind de leeftijd van 2 jaar heeft bereikt, vervagen deze angsten langzaam en zijn ze minder prominent aanwezig. Het kind heeft geleerd hier mee om te gaan.

    Tussen 2 en 6 jaar

    Tussen de leeftijd van 2 en 6 jaar gaan kinderen steeds meer van de wereld rondom verkennen en begrijpen. 

    Dit levert nieuwe angsten en nieuwe mogelijkheden op om hier adequaat mee om te gaan. Het omgaan met angst wordt ook wel coping genoemd. Ieder heeft doorheen zijn ontwikkeling een eigen copingstijl, of manier waarop hij of zij met angstige of bedreigende situaties omgaat, ontwikkeld. 

    Angsten in functie van bescherming staan ook in deze periode nog centraal zoals bv angst voor dieren, voor bloed… Kinderen kunnen beter onthouden en herinneren zich dan ook nog een eventueel pijnlijk bezoek bij de tandarts of een andere onaangename ervaring. Langs de andere kant hebben ze nog een rijke fantasiewereld met spoken onder het bed, monsters in de kast…

    Tegen de leeftijd van zes jaar beginnen kinderen langzaam meer aandacht te besteden aan leeftijdsgenoten. Pas dan beginnen ze de vaardigheid te ontwikkelen om hun eigen gedrag te evalueren. Hierdoor worden ze gevoeliger voor het oordeel van anderen.

    De lagere schoolleeftijd

    Tijdens de lagere schoolleeftijd ontwikkelt men zich ook verder op verstandelijk gebied. Hierdoor verandert de inhoud van angst nog meer. Ze wordt realistischer. Ook de piekervaardigheden beginnen zich beter en beter ontwikkelen. Hierdoor ervaren kinderen vaker reële angsten zoals bv angst voor ongelukken, ziekte, dood, gescheiden worden van belangrijke anderen…. 

    De sociale invloed van leeftijdsgenoten wordt eveneens belangrijker naarmate kinderen ouder worden. Dit kan leiden tot een negatieve vorm van sociale angst wat hun verdere ontwikkeling in de weg kan staan.

    Vanaf 13 jaar

    Vanaf de leeftijd van 13 jaar worden angsten nog realistischer en is het afhankelijk van de geleerde coping mechanismen hoe men hier mee omgaat. Naarmate men ouder wordt, gaat men een eigen identiteit ontwikkelen. De sociale context, interactie en daarbij beoordeling van anderen blijft hierbij een belangrijke rol spelen.

    De ontwikkeling van angst doorloopt zoals je kunt zien verschillende fases afhankelijk van het leeftijdsniveau. Het is goed om kinderen af en toe angst te laten ervaren. Het is een nuttige, algemene emotie die hoort bij het leven. Wanneer kinderen een keer angst ervaren, is er niet meteen iets om je zorgen over te maken. Het is goed dat ze er af en toe mee geconfronteerd worden. Hierdoor leren ze om met hun angsten om te gaan en een gezonde copingstijl te ontwikkelen. 

    Wanneer moet jij je zorgen maken?

    • Wanneer de angst langdurig aanhoudt en buiten proportie is tot een situatie bv stress voor een examen is normaal, overgeven hiervoor niet.
    • Wanneer de angst blijft aanhouden en niet vermindert met het ouder worden en niet langer aangepast is aan het leeftijdsniveau van het kind.
    • Wanneer een kind moeilijk te kalmeren is, zijn angst slecht kan controleren.
    • Wanneer een kind systematisch een situatie gaat vermijden uit angst bv niet meer naar school willen gaan.
    • Wanneer de angst de sociale, emotionele of schoolse ontwikkeling van het kind in de weg staat.

    In deze gevallen is het nuttig verder op zoek te gaan naar manieren waarop je kind beter met zijn angsten kan leren omgaan en zijn moedskrachten verder kan ontwikkelen.

    Wil je graag samen op weg?

    Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

    Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

    Plan een afspraak

    Vragen?

    Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

      Bron: ontwikkelingspsychopathologie bij kinderen en jeugdigen – een inleiding