Virtual Reality Therapie (VRET) bij het overwinnen van angst (2020)

Via Virtual Reality Therapy (VRET) kunnen we op een aangename manier werken aan het verminderen van gevoelens van angst of paniek in specifieke situaties.

Wanneer je hinder ondervindt van
  • Rijangst
  • Hoogtevrees
  • Angst voor het nemen van de lift
  • Angst bij de tandarts
  • Angst voor spinnen
  • Angst voor katten
  • Angst voor honden
  • Angst voor bloedafname bij de dokter
  • Angst in de winkel
  • Angst op drukke plaatsen (agorafobie)
  • Angst voor het nemen van de bus, trein of tram
  • Vliegangst
  • Smetvrees
  • .

Kunnen we via Virtual Reality werken naar rust wanneer je geconfronteerd wordt met deze situatie.

Wat is Virtual Reality?

Virtual Reality laat ons toe om, als het ware, in een andere werkelijkheid te stappen. Je wordt ondergedompeld in een beleving die je driedimensionaal of over 360° kunt bekijken. Deze omgeving kan gemaakt zijn via een 3D programma (virtuele omgeving). Of het kan ook zijn dat ze gefilmd is met een 360° camera (werkelijke beleving). 

Om in een omgeving in te stappen wordt gebruik gemaakt van de Virtual Reality bril. Wanneer je daar bent, kan je overal om je heen kijken. Boven, onder, links, rechts, voor en achter. De gehele omgeving komt volledig in beeld. Hierdoor voelt deze beleving net echt. Toch blijft in sommige gevallen enig inlevingsvermogen nodig om je helemaal met deze beleving te verbinden.

Enkele voorbeeldvideo's

Wanneer maakt Yoeka gebruik van Virtual Reality?

Of en wanneer de Virtual Reality bril gebruikt wordt, is afhankelijk van de vraag en het traject dat doorlopen wordt. In sommige gevallen is het niet nodig om gebruik te maken van deze techniek omdat er voldoende vertrouwen en stevigheid is opgebouwd via andere technieken. Wanneer er nog gevoelens van twijfel of onzekerheid aanwezig zijn na het doorlopen van een basis traject, kan dit via de Virtual Reality techniek verder weggewerkt worden. Zo kan je met nog meer vertrouwen in het echte leven gaan oefenen.

Bij vragen die betrekking hebben op spreekangst, of andere angsten die te maken hebben met sociale interacties, kan men via Virtual Reality oefenen om hier meer rust in te vinden. Een zekere mate van inleving is hierbij zeker nodig om een gewenst resultaat te bereiken.

NOg steviger in je schoenen

Wanneer we gebruik maken van de Virtual Reality techniek heb je al een aantal gesprekken doorlopen zodat de grootste gevoelens van angst of paniek reeds tot rust zijn gekomen. Om nog steviger in je schoenen te staan, meer zelfverzekerd te zijn en onzekerheden of twijfels weg te nemen, kan er verder gewerkt worden via de Virtual Reality techniek.

Hoe werkt Virtual Reality?

Virtual Reality exposure

Voor Virtual Reality therapie wordt gebruik gemaakt van een Virtual Reality bril. Via de bril bekijk je een aan jouw vraag gerelateerde video. Deze video heeft meestal een bepaalde opbouw van beelden. 

Hierbij wordt stap voor stap een opbouw gemaakt in de intensiteit van gevoelens. Je hebt op elk ogenblik controle om de beelden te stoppen. Dit door op een knop op de afstandsbediening te drukken of de bril voorzichtig af te zetten of je ogen te sluiten. Ook blijf je altijd in de mogelijkheid om contact te hebben met de therapeut daar deze steeds nabij is tijdens de ervaring.

EEN intense beleving

Virtual Reality therapie kan een intense beleving zijn voor de hersenen. Dit maakt dat het binnen een afgebakende tijdsduur wordt ingezet binnen één sessie. Deze tijdsduur is afhankelijk van hoe intens de reactie is op de blootstelling aan de beelden. We bekijken steeds samen hoe ver we hier in gaan.

Hoe zien de beelden er uit via een Virtual Reality bril?

Bij Virtual Reality  therapie wordt gebruik gemaakt van drie soorten beeldmateriaal. 

Om te beginnen wordt er vaak gewerkt met foto’s of tekeningen. Zo kan je wennen aan het beeld, de bril en de gewaarwording in je lichaam. 

Vervolgens worden video’s getoond welke je op afstand kunt bekijken. Deze ervaring is ongeveer gelijk als wanneer je in de bioscoop naar een film kijkt. Je bekijkt de video op groot scherm welk voor je wordt geprojecteerd. 

Stapsgewijs wennen aan de beleving

Wanneer het oké is om een stap verder te gaan, kan er gebruik gemaakt worden van een 360° beleving. Hierbij stap je als het ware in de omgeving. Het kan zijn dat jij je in een landschap bevindt op grote hoogte, spinnen in 3D ziet kruipen, je in een lift stapt, op de bus zit… Tijdens deze beleving kan je 360° in het rond kijken zodat het lijkt dat je werkelijk aanwezig bent op deze plaats.

Op deze manier kan je stapsgewijs wennen aan de bril en de gewaarwordingen in je lichaam. Wanneer bepaalde beelden gevoelens van angst of paniek opwekken, worden deze weggewerkt totdat het lukt om in rust naar een welbepaald beeld te kijken.

Wat zijn de voordelen van het gebruik van Virtual Reality

Een groot voordeel is dat je in een veilige omgeving kunt oefenen met het onder controle krijgen van gevoelens van angst in bepaalde situaties. Je bouwt vertrouwen op en ontdekt welke situaties reeds lukken en welke nog moeilijk zijn. 

Zo kan je stapsgewijs, op een veilige manier, verder groeien naar het bereiken van jouw doel. Je leert wat je helpt om rust te vinden in een welbepaalde situatie. Dit vergemakkelijkt de stap naar oefenen in het echte leven.

Wanneer de gevoelens even te intens of overweldigend worden, kan je het beeld stoppen of de bril afzetten. Daarnaast word je tijdens het oefenen steeds gemonitord door de therapeut zodat deze extra handvatten kan aanreiken wanneer nodig.

Nog meer rust en vertrouwen​

Doordat je meer rust en vertrouwen hebt in een specifieke situatie, wordt je wereld opnieuw verruimd en is het mogelijk bepaalde uitdagingen aan te gaan zodat je ze niet meer hoeft te vermijden.

Virtual Reality is toegankelijk, snel en effectief, makkelijk in gebruik en toepasbaar bij alle leeftijden.

Wat zijn nadelen van het gebruik van Virtual Reality

Voor het gebruik van Virtual Reality therapie is enig inlevingsvermogen noodzakelijk voor het bereiken van een optimaal resultaat. In sommige gevallen word je geconfronteerd met een 3D of ook wel virtuele omgeving genoemd. Hier wordt gebruik gemaakt van computer geanimeerde modellen waar je mee in contact gebracht wordt. Het toelaten van de beleving en jezelf erin onderdompelen is nodig om een goed resultaat te kunnen bereiken.

Al is reeds in verschillende studies bewezen dat Virtual Reality een positieve bijdrage kan leveren binnen therapie, staat het gebruik ervan nog in de kinderschoenen. Dit maakt dat er nog veel mogelijkheden zijn naar onderzoek en verdere ontwikkeling.

In de pers

Yoeka coach Virtual Reality GVA
Yoeka in de Gazet van Antwerpen (24 september 2020)

Wil je graag samen op weg?

Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

Plan een afspraak

Vragen?

Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.

    Meer over paniek en paniekaanvallen (2020)

    Wat is paniek ? En wanneer spreken we van een paniekaanval?

    Paniek is een opeenstapeling van veel negatieve emoties. Je staat voor een opdracht of nieuwe levensfase en hebt het gevoel dat het je aan bepaalde krachten ontbreekt om hier mee om te gaan. Er gaan zich allerlei gedachten afspelen in je hoofd en zo raak je in paniek.

    Bij paniek ervaar je dus enkel psychologische symptomen. Het denkende brein is overactief in het bedenken van negatieve gedachten. Je kunt deze niet onder controle krijgen, hecht er waarde aan, en raakt in paniek.

    Soms kan de angst zich verder ophopen. Deze angst kan, zoals bij paniek, ontstaan vanuit negatieve malende gedachten welke je niet onder controle krijgt of door een situatie waarmee je (al dan niet bewust) geconfronteerd wordt. Bij een paniekaanval treden er meerdere verschijnselen tegelijkertijd op. 

    De verschijnselen kunnen zich op drie gebieden voordoen: lichamelijk, in de gedachten (cognitief) of in het gedrag.

    Symptomen bij paniek en paniekaanval

    lichamelijke klachten

    Wanneer je een paniek aanval ervaart, wordt het orthosympatisch zenuwstelsel geactiveerd om het lichaam te beschermen voor dreigend gevaar. Je wordt in paraatheid van actie gebracht. We noemen dit ook wel het fight, flight of freeze principe. Het lichaam maakt je dus klaar om te vechten, vluchten of te bevriezen. Dit kan zich uiten in verschillende gevolgen zoals bv

    • Je spieren spannen zich op
    • Je krijgt het erg koud of juist heel warm
    • Je trilt
    • Je hebt het gevoel geen controle meer te hebben over je lichaam. Bij een intense ervaring, kan het voorkomen dat je daadwerkelijk geen contact meer hebt met je lichaam (een soort van out-of-body experience)
    • Je hart begint sneller te kloppen
    • Je pupillen worden groter
    • Je ervaart een duizelig gevoel in je hoofd
    • Je ademhaling wordt oppervlakkiger. Hierdoor is het mogelijk dat je gaat hyperventileren. Een paniekaanval kan dus hyperventilatie uitlokken.
    • … 

    Je gedachten

    Aangezien een paniekaanval een overweldigende ervaring is, schieten de denkende hersenen in actie om te begrijpen wat er aan de hand is. In de meeste gevallen vinden zij geen verklaring voor de optredende lichamelijke verschijnselen. Hierdoor gaat men denken dat er iets ernstig aan de hand is.

    Vaak voorkomende gedachten bij een paniekaanval zijn bv

    • Ik word gek
    • Ik ga dood
    • Ik ben niet normaal
    • Er is iets ernstig aan de hand
    • Ik krijg een hartaanval
    • Iedereen kijkt naar mij
    • Ik moet hier nu weg
    • Ik verlies de controle
    • ….

    Je gedrag

    Tijdens een paniekaanval kan het zijn dat je geen controle meer lijkt te hebben over je lichaam. Dat je lichaam het als het ware van jou heeft overgenomen. Het kan zijn dat je verstijfd, dat je niets meer kunt.

    Ook kan jij je onrustig of opgejaagd voelen. Het kan zijn dat je begint te ijsberen of onrustige bewegingen maakt met handen of voeten. Daarnaast kan het voorkomen dat je jezelf wilt wegstoppen omdat je je bekeken voelt, alsof je wilt vluchten.

    Het kan eveneens zijn dat je erg kortaf bent. Je hebt de neiging anderen af te snauwen, kunt weinig verdragen.

    Wanneer ontstaat angst voor de angst?

    De eerste keer dat men een paniekaanval krijgt, is vaak erg overweldigend en beangstigend. Men wil ten allen tijde vermijden deze ervaring opnieuw te beleven. Hierdoor ga je extra focussen op het niet meer ervaren van een volgende paniekaanval.

    Door deze extra focus wordt de kans op herhaling echter groter. Dit wordt ook wel de paradox van de roze olifant op rolschaatsen .

    Terwijl je erg je best doet een nieuwe aanval te voorkomen, wordt de kans op een volgende aanval groter. De angst stijgt en zo kom je in een vicieuze cirkel terecht waarbij we spreken van ‘angst voor de angst’.

    Paniekaanval oorzaak

    Het lichaam is continu voor ons in de weer zodat we optimaal kunnen functioneren. Heel veel van deze processen verlopen onbewust. Zoals de ademhaling, spijsvertering, bloedsomloop, het hart dat klopt, ….

    Deze processen vinden gewoon plaats en we worden ze niet gewaar. Bij een paniekaanval worden er functies geactiveerd die op dat ogenblik niet zinvol zijn bv het hart gaat sneller kloppen. Hoe meer aandacht je besteed aan het optreden van deze verschijnselen, hoe erger ze worden. Door er aandacht aan te besteden, geef je eigenlijk bevestiging aan de hersenen dat er wel degelijk iets ernstig aan de hand moet zijn waardoor deze nog meer hun best gaan doen om jou te beschermen. Een paniekaanval wordt gekenmerkt door onderstaande vicieuze cirkel.

    de vicieuze cirkel van paniek paniekcirkel

    Wat kan je doen wanneer je iemand kent die een paniekaanval krijgt?

    Wanneer iemand in je naaste omgeving een paniekaanval krijgt, blijf dan zelf rustig. De persoon is er reeds meerdere malen in geslaagd een aanval te stoppen en kan dit ook deze keer opnieuw. Wanneer je zelf in paniek raakt, is dit zeker niet helpend voor de persoon die de aanval krijgt. 

    Indien je het moeilijk vindt rustig te blijven, spreek dan op een moment dat je allebei rustig bent af wat je best doet wanneer de ander een aanval krijgt (bv je verplaatsen naar een andere ruimte).

    Paniekaanval behandeling

    Wanneer je nog niet veel last hebt gehad van paniekaanvallen, is het best weinig aandacht te besteden aan lichamelijke verschijnselen die al eens kunnen optreden. Zo gaan ze vanzelf weg. Het is zo dat al wat er in je lichaam op dat ogenblik gebeurt enkel en alleen plaatsvindt omdat je hersenen als het ware even in de war zijn. Er is niets ernstig of lichamelijk aan de hand. De lichamelijke gewaarwordingen zijn ongevaarlijk, je kunt ze zonder risico negeren.

    Wanneer je in een fase zit waarbij de paniekaanvallen erg snel en plotseling lijken op te komen, is het waarschijnlijk dat ze ontstaan vanuit angst voor de angst. Je wordt op dat ogenblik zomaar overvallen door paniek zonder aantoonbare reden. In dit stadium is het bij aanvang van het proces moeilijker de eerste lichamelijke verschijnselen te herkennen en te negeren. Alles gaat immers zo snel. 

    Belangrijk hier is dat je eerst leert aanvaarden dat dit met jou gebeurt. Daarna is het zinvol om je kijk op paniekaanvallen te veranderen. Zoals hierboven reeds gesteld zijn de aanvallen compleet ongevaarlijk en is het van belang de angst ervoor te verminderen. Een volgende stap is dat je aan de slag gaat met je stress en gedachten. Heb vooral vertrouwen in jezelf, in je eigen kunnen. Je bent er telkens weer in geslaagd uit een paniekaanval te komen, dus de volgende keer gaat het je vast en zeker ook weer lukken.

    Wil je graag samen op weg?

    Ben je op zoek naar iemand die jou, of je kind, in zijn groeiproces kan ondersteunen? Neem dan eens een kijkje op de website van de praktijk en ontdek wat Yoeka voor jou kan betekenen. Of plan je afspraak voor een gesprek.

    Yoeka biedt oplossingsgerichte therapie voor kinderen (vanaf 7 jaar), jongeren en volwassenen bij angst- en stress gerelateerde klachten. En loopbaanbegeleiding met loopbaancheques erkend door VDAB.

    Plan een afspraak

    Vragen?

    Heb je nog vragen, neem dan gerust contact op via onderstaand formulier. Of stel ze aan Charlotte de mot onze chatbot.